اعتماد اجتماعی به باور و اطمینانی اتلاق می‌شود که افراد به صداقت، مسئولیت‌پذیری و قابل اتکا بودن یکدیگر و نهادها در جامعه خود دارند. این اعتماد یکی از جنبه‌های اساسی سرمایه اجتماعی است که نقش مهمی در شکل دادن به روابط و تعاملات بین افراد، گروه‌ها و نهادهای یک جامعه ایفا می‌کند. با در دلتامگ همراه باشید.
تعریف اعتماد
اعتماد اجتماعی اغلب از طریق تجربیات مثبت با دیگران، ارتباط صادقانه و ایجاد هنجارها و نهادهای اجتماعی قوی ایجاد می‌شود و خود باعث اعتماد و تعامل متقابل بیشتر می‌شود. اعتماد عنصری ضروری برای ایجاد جامعه منسجم، تقویت توسعه اقتصادی و حفظ نظام‌های سیاسی با ثبات است.
از سوی دیگر، سطوح پایین اعتماد اجتماعی منجر به پراکندگی اجتماعی، کاهش همکاری و کاهش انسجام اجتماعی خواهد شد. این سطح پایین از اعتماد اجتماعی مانعی در راه توسعه و پیشرفت اقتصادی جامعه نیز خواهد بود.
انواع اعتماد اجتماعی
به طور کلی، اعتماد اجتماعی جنبه مهمی از جامعه انسانی است، زیرا زیربنای عملکرد روابط اجتماعی است و به رفاه و شکوفایی جوامع کمک می‌کند.
اعتماد اجتماعی را می‌توان بر اساس ابعاد و سطوح مختلف اعتماد به چند نوع دسته بندی کرد. برخی از انواع رایج اعتماد اجتماعی عبارتند از:
-
اعتماد تعمیم یافته
اعتماد تعمیم یافته به اعتمادی اتلاق می‌شود که افراد به اعضای دیگر اجتماع که شخصأ آنها را نمی‌شناسند، دارند . این مدل از اعتماد اجتماعی شکل گسترده‌تر از اعتماد است که مبتنی بر اعتقاد به خوبی ذاتی و قابل اعتماد بودن افراد به طور کلی است.
-
اعتماد بین فردی
اعتماد بین فردی اعتمادی است که بین افرادی که تعامل و روابط مستقیم با یکدیگر دارند وجود دارد. این نوع از ارتباط اجتماعی از طریق تجربیات شخصی و مشاهدات رفتار دیگران شکل می‌گیرد. این اعتماد بین افراد می‌تواند به سطوح بالاتری از اعتماد اجتماعی منجر شود. از سوی دیگر پایین آمدن سطح اعتماد جمعی با گسترش فضای ناامنی اعتماد میان اطراف را نیز کاهش خواهد داد.
-
اعتماد نهادی
اعتماد نهادی اعتمادی است که افراد به نهادهای مختلف اجتماعی مانند دولت، قوه قضائیه، پلیس، رسانه‌ها و سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی دارند. اعتماد اجتماعی در این تعریف بر اساس درک افراد از نهادها و قابل اطمینان بودن، انصاف و پاسخگویی آن‌هاست.
اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن
عواملی که باعث افزایش اعتماد جمعی می‌شوند با افزایش سرمایه اجتماعی، اثراتی سودمند برای تک‌تک اعضای جامعه به همراه خواهند داشت. همچنین این اعتماد اجتماعی خود باعث بالا رفتن نرخ امید به زندگی و فاکتورهای رضایت از زندگی نیز خواهد بود. برخی از ویژگی‌ها و اثرات کلیدی اعتماد اجتماعی عبارتند از:
-
همکاری و متقابل
در جوامعی که اعتماد اجتماعی بالایی وجود دارد، افراد بیشتر با دیگران همکاری می‌کنند و در تعاملات متقابل سودمند شرکت می‌کنند. آنها همچنین رفتارهایی محبت آمیز و بر پایه اعتماد متقابل از خود نشان می‌دهند که منجر به یک بازتولید بازخورد مثبت در روند اعتمادسازی می‌شود.
-
انسجام اجتماعی
اعتماد اجتماعی حس اجتماعی بودن و همبستگی را در بین افراد پرورش می‌دهد. پیوندهای بین اعضای یک جامعه را تقویت می‌کند و حس هویت و مسئولیت مشترک را بین آنها ترویج می‌کند.
-
توسعه اقتصادی
سطوح بالای اعتماد اجتماعی می‌تواند بر فعالیت‌های اقتصادی تأثیر مثبت بگذارد. اعتماد هزینه‌های مبادله را کاهش می‌دهد، تجارت را تسهیل می‌کند و سرمایه‌گذاری و کارآفرینی را تشویق می‌کند.
-
ثبات سیاسی
جوامعی که اعتماد اجتماعی بالاتری دارند، تمایل به داشتن نظام‌های سیاسی پایدارتری دارند. اعتماد به نهادها و رهبران برای حکمرانی و سیاست‌گذاری مؤثر ضروری است.
-
رفاه و سلامت روان
اعتماد اجتماعی با رفاه فردی و سلامت روان مرتبط است. در جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی بالایی دارند و اعتماد در سطوح بالا قابل مشاهده است سطوح بالاتری از شادی و رضایت از زندگی مشاهده می‌شود.
-
تاب‌آوری در هنگام بحران
جوامع با اعتماد اجتماعی قوی اغلب در مواقع بحران یا فاجعه انعطاف‌پذیرتر عمل می‌کنند. اعتماد جوامع را قادر می‌سازد تا گرد هم آیند، از یکدیگر حمایت کنند و برای غلبه بر چالش‌ها به طور جمعی کار کنند.
ایجاد و حفظ اعتماد اجتماعی فرآیند پیچیده‌ای است که عوامل مختلفی از جمله هنجارهای فرهنگی، تجارب تاریخی، نهادها و ارتباطات مؤثر را شامل می‌شود. اعتماد را می‌توان از طریق حکمرانی شفاف و پاسخگویی به مردم، ارتقای انسجام اجتماعی، کاهش نابرابری و تقویت ارتباطات باز و صادقانه بین افراد و گروه‌ها تقویت کرد.
عوامل موثر در کاهش اعتماد اجتماعی
با این حال، شرایط ایجاد اعتماد در همه جوامع یا جوامع یکسان نیست. عواملی مانند رویدادهای تاریخی، نابرابری‌های اجتماعی، هنجارهای فرهنگی و تجارب با نهادها می‌توانند بر میزان اعتماد در یک گروه یا جامعه خاص تأثیر بگذارند. علاوه بر این، اعتماد می‌تواند در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی متفاوت باشد.
به طور کلی، اعتماد اجتماعی یک عنصر حیاتی در ایجاد و حفظ یک جامعه منسجم و شکوفاست و یک جنبه ضروری از سرمایه اجتماعی است که پیامدهای گسترده‌ای برای رفاه و آسایش افراد در جوامع مدرن دارد.
پیشنهاد مطالعه: بهترین راه‌های کنار آمدن با سوگ را بخوانید.
