بیماری سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک

اگر بیماری سلیاک دارید، خوردن گلوتن موجب تحریک واکنش ایمنی در روده کوچک می‌شود. با گذشت زمان، این واکنش به روده کوچک آسیب وارده کرده و مانع از جذب بعضی مواد مغذی (بد جذبی) می‌شود. آسیب وارد شده به روده، اغلب باعث اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و کم خونی شده و می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. همراه مجله دلتا باشید.

علل بروز بیماری سلیاک

بیماری سلیاک ناشی از تداخل میان ژن‌ها، غذا‌های حاوی گلوتن و دیگر عوامل محیطی است، اما علت دقیق آن مشخص نیست. شیوه تغذیه نوزادان، عفونت‌های دستگاه گوارش و باکتری‌های روده‌ای ممکن است در ایجاد بیماری سلیاک نقش داشته باشند.
گاهی اوقات پس از عمل جراحی، بارداری، زایمان، عفونت ویروسی یا فشار عاطفی شدید، ممکن است بیماری سلیاک برای اولین بار فعال شود.
زمانی که دستگاه ایمنی بدن، بیش از حد به غذای حاوی گلوتن واکنش نشان دهد، این واکنش سبب آسیب به پرز‌های کوچک در دیواره روده می‌شود. این پرزها ویتامین، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی موجود در غذا‌ها را جذب می‌کنند.

علائم بیماری سلیاک

علائم و نشانه‌های بیماری سلیاک در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. علائم شایع در بزرگسالان عبارتند از اسهال، خستگی و کاهش وزن. همچنین ممکن است نفخ و گاز معده، درد شکم، حالت تهوع، یبوست و استفراغ را نیز تجربه کنند.
با این حال بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به بیماری سلیاک، علائم و نشانه‌هایی دارند که به دستگاه گوارش مرتبط نیستند، از جمله:

• کم خونی، که معمولا ناشی از کمبود آهن است
• پوکی استخوان یا نرمی استخوان
• خارش و تاول زدن پوست (درماتیت هرپتی فرم)
• آسیب به مینای دندان
• زخم‌های دهانی
• سردرد و خستگی
• آسیب به دستگاه عصبی، از جمله بی حسی و سوزش در پا و دست، اختلال در تعادل و اختلالات شناختی
• درد مفاصل
• کاهش عملکرد طحال
• ریفلاکس اسید و سوزش معده

راه‌های درمان بیماری سلیاک

استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن، به طور دقیق و مداوم، تنها راه کنترل بیماری سلیاک است. علاوه بر گندم، غذا‌های حاوی گلوتن عبارتند از:

• جو
• بلغور
• دورم (نوعی گندم سخت و زبر که از آرد آن ماکارونی می‌سازند)
• حریره
• آرد گندم سبوس دار
• مالت
• چاودار
• آرد سمولینا
• گندم آلمانی
• تریتیکال (گیاهی که از پیوند گندم و زیره به وجود آمده است)

زمانی که گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنید، التهاب روده معمولا طی چند هفته، کاهش پیدا خواهد کرد. درمان و بهبودی کامل ممکن است چندین ماه تا چندین سال طول بکشد؛ اما زمان بهبودی در کودکان سریع‌تر از بزرگسالان است.

علاوه بر این، گلوتن می‌تواند به صورت پنهان در غذاها، دارو‌ها و محصولات غیر خوراکی نیز وجود داشته باشد. از جمله:

• نشاسته اصلاح شده، مواد نگهدارنده و تثبیت کننده‌های مواد غذایی
• دارو‌های بدون نسخه و تجویزی
• ویتامین و مکمل‌های مواد معدنی
• مکمل‌های گیاهی و تغذیه‌ای
• رژ لب
• خمیر دندان و دهانشویه
• چسب نامه و تمبر
• خمیر بازی

ویتامین و مکمل‌های مواد معدنی

اگر دچار کمبود مواد مغذی باشید، پزشک ممکن است ویتامین و مواد معدنی را برای شما تجویز کند. مانند:

• کلسیم
• فولات
• آهن
• ویتامین B-۱۲
• ویتامین D
• ویتامین K
• روی

ویتامین‌ها و مکمل‌ها معمولا به صورت قرص مصرف می‌شوند. اگر دستگاه گوارش شما در جذب ویتامین‌ها مشکل داشته باشد، پزشک ممکن است نوع تزریقی آن‌ها را تجویز کند. مطمئن شوید که ویتامین‌ها و مکمل‌ها بدون گلوتن هستند.