شیرسویا از دانه سویا استخراج می‌شود و برای کسانی که از بیماری عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند، منبع خوبی از پروتئین محسوب می‌شود. این شیر خاص محتوی مواد معدنی فراوان است و یکی از منابع خوب فیبر، انرژی، پروتئین، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، زینک، قند و چربی به‌شمار می‌رود.
در شیرسویا ویتامین‌هایی مانند فولات، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین B6، ویتامین B12، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K یافت می‌شوند. همچنین شیرسویا محتوی اسیدهای چرب تک‌اشباع‌نشده و چنداشباع‌نشده است. تمام این مواد مغذی به حفظ سلامت کمک می‌کنند.
شیرسویا سدیم کمی دارد و برای مبتلایان به فشار خون بالا گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود. منگنز موجود در شیرسویا برای عملکرد مناسب بسیاری از آنزیم‌های بدن ضروری است. تیامین موجود در شیرسویا هم برای عملکرد مناسب عضلات، اعصاب و تأمین کربوهیدرات و انرژی سلول‌ها ضروری است. فیبر حاصل از منابع غذایی گیاهی برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی و یبوست مفید واقع می‌شود. شیرسویا چربی‌های اشباع ناچیزی دارد.
شیر سویای غنی‌شده
با اینکه مقدار پروتئین شیر سویا با پروتئین موجود در شیر گاو قابل مقایسه است، سایر مواد مغذی شیرسویا کمتر از شیر گاو است. بنابراین در تولید صنعتی شیرسویا غنی‌کردن شیرسویا با انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی یک اقدام رایج محسوب می‌شود. شیرسویای غنی‌شده به علت داشتن کلسیم و ویتامین‌ها می‌تواند جایگزین مناسبی برای شیر باشد. این امر در کسانی که به لبنیات حساسیت دارند یا کسانی که رژیم گیاه‌خواری دارند، اهمیت بیشتری دارد.
خواص شیر سویا
۱. جایگزین شیر معمولی
پروتئین و کلسیم فواید زیادی برای سلامتی دارند و شیرسویا منبع خوبی از پروتئین و کلسیم است. از این رو می‌تواند از جنبه‌های مختلف جایگزین مناسبی برای شیر گاو باشد.
افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند، شیرسویا را برای تأمین پروتئین و کلسیم یک نوشیدنی خوب می‌دانند. زیرا شیرسویا کاملا بدون لاکتوز است. درحالی‌که شیر گاو بدون لاکتوز بین ۷۰ تا ۹۹٪ لاکتوز ندارد.
علاوه بر این شیر گاو محتوی پروتئینی به نام «کازئین» است. این پروتئین در برخی افراد موجب بروز مشکلاتی مانند بدتر شدن حساسیت‌ها، افزایش مخاط و مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود کودکانی که عفونت مداوم گوش یا برونشیت مزمن دارند، مصرف شیر گاو را کاهش دهند. همچنین به کودکان مبتلا به آسم یا مشکلات سینوس (سینوزیت) توصیه می‌شود که شیر مصرف نکنند.
۲. کمک به سلامت قلب
شیرسویا محتوی پروتئین‌هایی است که برای رشد ضروری‌‌اند. پروتئین‌های شیرسویا از اسیدهای آمینه‌ای تشکیل شده‌اند که در پیشگیری از مشکلات سلامتی مختلف مؤثر هستند.
مصرف شیرسویا می‌تواند به حفظ فشار خون مناسب در افراد مبتلا به دیابت نوع دو کمک کند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی ایزوفلاون‌های سویا می‌تواند در کاهش برخی بیماری‌ها مزمن به خصوص بیماری‌های قلبی-عروقی مؤثر باشد.
۳. کاهش عوارض یائسگی
ایزوفلاون‌های سویا می‌توانند به تثبیت سطح استروژن در دوران یائسگی کمک کنند. همچنین مصرف شیرسویا از بیماری‌هایی که در اثر کاهش طبیعی هورمون استروژن رخ می‌دهند، جلوگیری می‌کند.
پوکی استخوان باعث شکنندگی استخوان‌ها می‌شود و کمبود کلسیم می‌تواند به پیشرفت این بیماری کمک کند. شیرسویا در تسکین پوکی استخوان در زنان یائسه مؤثر است. خطر پوکی استخوان در زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند، افزایش می‌یابد.
۴. پیشگیری از سرطان
یکی دیگر از خواص شیرسویا پیشگیری از سرطان است. شیرسویا می‌تواند سطح استروژن و خطر سرطان پستان را کاهش بدهد. سرطان پستان در میان زنان رایج است و سطح هورمون استروژن با بروز آن در ارتباط است. مخصوصا زنان یائسه بیشتر در معرض خطر سرطان پستان هستند و از محصولات سویا مانند شیرسویا برای خاصیت جایگزینی استروژن استفاده می‌کنند. مردانی که بیشتر شیرسویا مصرف می‌کنند، کمتر در معرض خطر سرطان پروستات قرار دارند.
۵. خواص شیر سویا برای لاغری و کاهش کلسترول
براساس یافته‌های جدید انستیتوی سلامت و تغذیه در ژاپن پروتئین‌های شیرسویا می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند. مصرف شیرسویا که سرشار از ایزوفلاون‌ها است، موجب کاهش چاقی ناشی از سوخت و ساز در مردان و زنان می‌شود. علاوه بر این شیرسویا اندازه دور کمر در افراد چاق یا دارای اضافه وزن را کم می‌کند.
عوارض جانبی شیر سویا
اگر می‌خواهید از شیرسویا به عنوان جایگزین شیر گاو استفاده کنید، باید از شیرسویای غنی‌شده با کلسیم یا مکمل‌های غذایی کلسیم استفاده کنید. میزان کلسیم موجود در شیرسویای غنی شده می‌تواند تا ۳ برابر شیرسویای معمولی باشد.
ممکن است مصرف زیاد شیرسویا عوارض جانبی منفی مثل جمع شدن باد در معده داشته باشد. محصولات سویا می‌توانند برخی اختلالات تیروئید (کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید) مشکلات دستگاه تولید مثلی و بروز علائم ناشی از آلرژی را ایجاد کند.
منبع: چطور
