عمارت سوگولی ناصرالدین شاه در تهران

خانه مهربان، معروف به خانه سوگولی ناصرالدین شاه، در یکی از محله‌های قدیمی تهران به نام عودلاجان قرار دارد. محله‌ای که هنوز بافت قدیمی خود را حفظ کرده است و با قدم‌زدن در میان کوچه‌های آن، می‌توانید سفری به گذشته‌های نه چندان دور داشته باشید. برای آشنایی بیشتر با این خانه باستانی جذاب مطلب ما را در مجله دلتا دنبال کنید.

محله عودلاجان

تهران در عصر ناصرالدین شاه از محلاتی همچون ارگ، دولت، سنگلج، بازار، چاله و عودلاجان تشکیل شده بود. محله عودلاجان قدمتی بیش از چهار قرن دارد. این محله با  ۲۶۱۹ خانه و ۱۴۶ دکان یکی از بزرگ‌ترین و عیان‌نشین‌ترین محله‌های تهران قدیم بوده است.
عودلاجان محل سکونت افرادی مشهور در دوره قاجار همچون قوام‌الدوله، مدرس، موتمن الاطبا، امین نظام، ملک‌شعرا و خاندان مستوفی بوده است. به واسطه نزدیکی این محل به ارگ و کاخ شاه، اکثر افراد ساکن در این محله از افراد ثروتمند یا کارگزاران حکومتی بوده‌اند. از دیگر ویژگی‌های این محله قدیمی، سکونت افراد کلیمی و زرتشتیان است که به‌ دلیل نزدیکی به بازار موقعیت آنجا را مناسب برای سکونت می‌دانستند.
مردمان محله عودلاجان با گویشی متفاوت از گویش کنونی تهران به نام «رازی» یا «راجی» صحبت می‌کردند. در این گویش کهن، محل تقسیم آب را «آو-دراجین» می‌گفتند. «آو» در معنای آب، «دراجیدن» به‌معنای تقسیم کردن آب و «ان» به‌عنوان پسوند مکان به کار می‌رفته است. در گذر زمان آودراجین تحول یافته و به عودلاجان تبدیل شده است. عودلاجان کهن دارای دو چشمه در بالا و پایین محله بوده است. این محله به واسطه قرار گرفتن در ارتفاع و تسلط بر محله‌های جنوبی و تقسیم و بخش‌بندی آب نهر‌ها، به این نام شهرت پیدا کرده است. برای آشنایی بیشتر با جاذبه‌های تاریخی تهران می‌توانید مطلب درکه، مکانی آرام و به دور از هیاهو در تهران را مطالعه کنید.

تاریخچه خانه مهربان

خانه مهربان در نقشه‌های قدیمی بازمانده از گذشته به افراد مختلفی نسبت داده شده است. در نقشه اوت کرشیش که معلم اتریشی دارالفنون بود، به محب‌علی‌خان خلج از رجال دوره قاجار، تعلق داشته است. اما در دوره‌ای دیگر، در نقشه یکی دیگر از معلمان دارالفنون با نام عبدالغفار نجم‌الدوله به یکی از همسران ناصرالدین شاه به نام زبیده خاتون نسبت داده شده است.
«زبیده گروسی» معروف به «امینه قدس»، از میان دهقانان و روستاییان به دربار ناصرالدین شاه‌ راه پیدا کرد. او طبق گفته باقی اهالی دربار، در آغاز کنیزی ساده بود که به‌تدریج پله‌های ترقی را طی کرد.

چگونه به خانه مهربان برویم؟

خانه مهربان در گوشه‌ای از محله زیبا و کهن عودلاجان در گذر میرزا محمود وزیر و روبه‌روی عمارت زیبای قوام‌الدوله (وثوق الدوله) قرار دارد. شما می‌توانید از طریق نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو، ایستگاه بهارستان یا پانزده خرداد خود را به خانه مهربان برسانید.

پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه بیشتر مطالب گردشگری می‌توانید مطلب رم، شگفت‌انگیزترین شهر باستانی دنیا را نیز مطالعه کنید.