پل خواجو اصفهان روی رودخانه زایندهرود در شرق سی وسه پل واقع و در زمان شاه عباس دوم صفوی بنا شدهاست. با الهام از پل خواجو، یک پل در کشور مالزی ساخته شده است. طراحان برای طراحی این پل، از معماری ایرانی اسلامی بهره گرفتهاند.
پل « پوترا » طولانیترین پل موجود در شهر زیبای پوتراجایا (پوتراجایا یک شهر واقع در جنوب کوالالامپور و پایتخت کشور مالزی است.) است. این پل بلوار پوترا را به میدان پوترا متصل میکند. طول این پل ۴۳۵ متر و از مکانهای محبوب و مناسب برای عکاسی است. در تمام ایام سال زوجهای جوان برای تصویربرداری از مراسم عروسی خود، به این مکان زیبا میآیند.
پل پوترا از بتن (بتن مسلح یا بتن آرمه به بتن مسلح شده با میلگرد گفته میشود.) ساخته شدهاست. این پل مدرنیزه شدهی پل خواجو است که میتوان روی آن بهصورت پیاده، با اتومبیل و با مونوریل رفت و آمد کرد.
سازهی پل پوترا بهصورت دو طبقه است. سطح بالای پل خیابان و محل عبور عابر پیاده است. سطح زیرین پل، مونوریل (وسیله نقلیهای ایمن، پاک و مناسب که بالاتر از سطح زمین حرکت میکند) وجود دارد.
قدمت پل خواجو با پل پوترا قابل مقایسه نیست. پل پوترا در سال ۱۹۹۹ میلادی افتتاح شده است .
گفته میشود دولت مالزی از ایران برای ساخت پل پوترا اجازه گرفته و دولت ایران اجازه ۲۵ درصد شبیهسازی پل خواجو را به کشور مالزی دادهاست. پل پوترا با پل خواجو تفاوتهای زیادی مانند تعداد طاقها، فاصلهی میان طاقها، طول پل و… دارد.
اما از هرچه بگذیریم سخن دوست خوشتر است. از پل شبیه سازی شده در مالزی صحبت کردیم، اکنون می خواهیم از معماری ایرانی و اسلامی غنی و زیبای پل خواجو بهصورت مختصر صحبت کنیم.
پل خواجو یکی از مشهورترین پلهای اصفهان است و به علت معماری و تزئینات کاشیکاری زیبا از دیگر پلهای ساخته شده روی «زاینده رود» مشهورتر است.
در دوران صفوی یکی از زیباترین پلهای جهان پل خواجو بودهاست. علاوه بر کاربری پل بهعنوان محل عبور ، خواجو به منزله سدی روی زاینده رود بودهاست.
بین هر دو ضلع شرقی و غربی پل، ساختمانی شامل چند اتاق مزین به نقاشی به نام «شاهنشین» بنا شدهاست.
این ساختمانها در دورهی صفوی جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی در دریاچه مصنوعی به این مکان فراخوانده میشدند. فقط بخشی که از صندلی پادشاه باقیمانده، یک نیمکت سنگی است.
پروفسور آرتور آپهم پوپ (مورخ شهیر آمریکایی آثار هنری ایران است) و ژان شاردن (جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی بود که کتاب ۱۰ جلدی «سفرهای سِر ژان شاردن» را در مورد ایران و خاور نزدیک نوشت)، در مورد پل خواجو چنین گفتهاند:
«یک اثر تاریخی، اوج معماری پل پارسی و یکی از جالبترین پلهایی است که در کل آن ضربآهنگ و شرافت، عزت و ترکیبی قوام، ابزار، زیبایی، و تفریح و سرگرمی وجود دارد».
دو شیرسنگی در گوشههای ضلع شرقی پل خواجو دیده میشود. ظاهراً این دو شیر نماد سپاهیان بختیاری محافظ اصفهان و زاینده رود هستند.
پل خواجو ۲۴ دهانه دارد که از مکعبهای تراشخورده ساخته شده. در میانه پل، سدهای چوبی جلو رودخانه را مسدود میکردهاست. تنظیم جریان آب رودخانه بهدلیل وجود دروازهبند یا دریچهای که در زیر قوسهای قرار دارد، یکی از عملکردهای مهندسی پل خواجو است.
البته توضیحات فنی در مورد جزئیات طراحی و ساخت پل خواجو، در این مختصر نمیگنجد. اما شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابهای تخصصی معماری مراجعه کنید.
برای خواندن مطالب بیشتر در مورد عجایب پل خواجو ، دیدن عکس های پل خواجو اصفهان ، پلان پل خواجو ، مقاله پل خواجو ، تفاوت پل خواجو و سی و سه پل ، شعر در مورد پل خواجو ، سی و سه پل اصفهان ، پل چوبی اصفهان ، معماری و دکوراسیون و معماری های خاص از مجله دلتا دیدن کنید.