پیربکران ؛ سرشار از تنوع معماری

تنوع معماری تاریخی پیربکران و تزئینات ارزشمند آن، از منظر ساختار کالبدی و گونه‎های معماری دارای اهمیت است. پیربکران، از نظر معماری هنری ‎و فنی در کشور ایران کم‎نظیر است. استفاده از تکنیک‎های مختلف گچی، آجری، سنگی، کاشی‎کاری، دیوارنگاری و طلاکاری و همچنین قرارگیری لایه‎ها بر روی یکدیگر و…گواهان این ادعا هستند. کتیبه‎های تاریخ‎دار و گوناگون گچی، کاشی و سنگی به شیوه‎های گوناگون و متفاوت در آن اجرا شده است که گویای هنر دوره‎ی ایلخانی است. با توجه به کتیبه‌های این بقعه، تخمین زده می‎شود بنای اصلی آن بین سال‌های ۷۰۳ (سال وفات پیربکران) تا ۷۱۲ ساخته شده باشد.

به گزارش مجله‎دلتا؛ پیربکران، عمارتی تاریخی با معماری اسلیمی است که آرامگاه محمدبن‎بکران، مشهور به “پیر بکران” در آن قرار گرفته است. «محمدبن‎بکران» از عارفان، مشایخ و زاهدان بزرگ ایرانی در نیمه دوم قرن هفــتم هجری است. به اعتبار این عارف مشهور،  شهری را که بنا در آن قرار دارد، پیربکران نامیده‎اند. شهر پیربکران،  در ۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی اصفهان واقع شده است. البته، به‎جز بقعه پیربکران، باز هم  آثار تاریخی در این شهر وجود دارد. قدیمی‎ترین اثر تاریخی آن،  یک قطعه سنگ سیاه است که از زیر خاک بیرون آورده شده و گویا به منزله‎ی دَری بوده به ابعاد  ۹۵ ×۷۵ سانتی‎متر و ۱۱سطر حک شده بر آن، به خط عبری است.

نوع معماری بقعه پیربکران

بقعه پیربکران شامل ۴ قسمت رواق، ایوان، آرامگاه و اتاق چله‌خانه است که با دیواری مشبّک از صحن جدا و داخل و خارج آرامگاه با تزیینات کاشی‌کاری و گچ‌بری مزین شده است. در حال‎حاضر، مزار پیر بکران و گچ‎بر هنرمند آن، محمدشاه نقاش، کنار هم و داخل بقعه؛ نزدیک چله‌خانه و در خود اثر قرار دارد. ارزش هنری و نوع معماری به‎کار‎رفته در گچ‎بری‌ها و کاشی‎کاری‌های محراب و چگونگی تلفیق چند نوع خط و نقش، این بنا را بی‌نظیر کرده است.

شباهت‎های بقعه پیربکران با دیگر معماری‎های تاریخی ایران

اندازه بلند، همراه با فرورفتگی‎ها، در چند طبقه روی جرزهای دو طرف ساختمان، به ایوان آباقاخان در تخت سلیمان و ایوان منارجنبان اصفهان شباهت دارد. همچنین بنای تک‎ایوانی پیربکران، از نظر سبک معماری، شبیه معماری دوره ساسانی و یادآور طاق کسری است، ولی طاق ایوان این بنا برخلاف طاق‌های دوره ساسانی که هلالی بودند، نوک‌دار است.