از زمان شروع همه‌گیری کرونا، نهاد‌های علمی و پزشکی در جهان و ایران چند راهنمای استفاده از ماسک را منتشر کرده‌اند. مدتی گفته شد که زدن ماسک فقط برای افرادی که نشانه‌های بیماری دارند الزامی است، اما تازه‌ترین اطلاعیه سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که همه افراد هنگام حضور در محیط‌های عمومی باید از ماسک استفاده کنند؛ چه نشانه‌های بیماری را داشته باشند چه هیچ نشانه‌ای در آن‌ها وجود نداشته باشد.
به گزارش مجله دلتا، این سازمان تأکید کرده که حتی اگر به ماسک‌های بهداشتی دسترسی ندارید از ماسک‌های دست‌دوز که شسته و ضدعفونی شده‌اند، استفاده کنید. همین موضوع باعث شده که سؤال‌های زیادی در مورد انواع ماسک، مدت‌زمان استاندارد مصرف و شرایط استفاده از ماسک مطرح شود. این مطلب یک راهنمای استفاده از ماسک است تا بدانید کدام ماسک با توجه به شرایط‌تان، مناسب است.
راهنمای استفاده از ماسک
ماسک‌های بیمارستانی عادی
این ماسک‌ها، ماسک‌های مستطیل شکلی است که از دو یا سه لایه تشکیل شده و در برابر ذرات نسبتاً درشت معلق در هوا مقاوم‌اند؛ مخصوصاً ترشحات دهان و بینی، به همین دلیل از این ماسک‌ها در بیمارستان استفاده می‌شود. به گفته سازمان جهانی بهداشت، استفاده از این ماسک به‌ویژه برای کسانی که عطسه و سرفه می‌کنند ضروری است. طبق دستورالعمل‌ها اگر رطوبت به بخش بیرونی ماسک نفوذ نکرده باشد شما می‌توانید تا سه ساعت از این ماسک‌ها استفاده کنید، اما بعد از آن باید آن‌ها را دور بیندازید.
ماسک‌های فیلتردار سری n
ماسک‌های این سری، مقاومت بیشتری در برابر ذرات ریز معلق در هوا دارند و ذرات درشت‌تر از ۰.۳ میکرون را از خود عبور نمی‌دهند؛ برای همین، ماسک بسیار مناسبی برای مقابله با کرونا محسوب می‌شوند که درشت‌تر از ۰.۳ میکرون است. عدد ۹۵ که کنار حرف n در نام آن دیده می‌شود یعنی این ماسک می‌تواند تا ۹۵ درصد، مانع از ورود ذرات معلق شود.
از آن‌ها می‌توان برای مدت زمان طولانی‌تری استفاده کرد. یعنی این ماسک‌ها تا هشت ساعت می‌توانند روی صورت شما باقی بمانند مگر اینکه خیس شوند یا با مواد روغنی تماس داشته باشند.
ماسک‌های فیلتردار سری p و r
این ماسک‌ها تمام مشخصات ماسک‌های سری n را دارند و دقیقاً با همان پوشش ۹۵، ۹۹ و ۱۰۰ درصدی دسته‌بندی می‌شوند با این مزیت که در برابر روغن نیز مقاوم و بیشتر کاربرد صنعتی دارند؛ مدت زمان استفاده از این ماسک‌ها، حداکثر هشت ساعت است.
ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن‌دار
در این نوع ماسک‌ها لایه‌ای از کربن فعال شده (کربن اکتیو) به‌کار رفته که باعث می‌شود ذرات بسیار بسیار ریز، یعنی کوچک‌تر از ۰.۳ میکرون هم امکان عبور از آن‌را نداشته باشد، اما این ویژگی، به معنی بهتر بودن استفاده از آن‌ها در روز‌های کرونایی نیست بلکه کاربرد این ماسک‌ها جلوگیری از ورود انواع گاز‌ها و بو‌های نامطبوع شیمیایی است که ماسک‌های دیگر امکان مقاومت در برابر آن‌ها را ندارند.
بعضی از این ماسک‌ها به‌صورت بدون فیلتر هم تولید می‌شوند تفاوت آن‌ها با ماسک‌های فیلتردار این است که نفس کشیدن با ماسکی که فیلتر دارد، آسان‌تر است. پس اگر ماسکی با بسته‌بندی معتبر دیدید که اسامی مانند n۹۵، n۹۹ و … داشت، اما بدون فیلتر بود، فکر نکنید تقلبی است.
ماسک‌های خانگی یا انواع دست‌دوز
در شرایط فعلی خیلی‌ها توان تهیه ماسک را ندارند، از طرف دیگر استفاده از ماسک‌های دست‌دوز هم خیلی مد شده است. به هر حال، اگر از این ماسک‌ها استفاده می‌کنید باید دقت زیادی در شستشوی آن‌ها به خرج بدهید و آگاه باشید که اغلب این ماسک در مواجهه با بیماران مخصوصاً آن دسته از بیمارانی که عطسه یا سرفه می‌کنند نمی‌تواند از شما محافظت کند.
چه زمانی باید ماسک را فوراً دور انداخت؟
طبق دستورالعمل‌هایی که تولیدکننده‌های ماسک‌ها منتشر می‌کنند و همین‌طور دستورالعملی که مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر در بهمن ماه پارسال منتشر کرد، اگر مواردی که به آن اشاره می شود اتفاق افتاد، حتی در صورتی که مدت زمان استاندارد برای استفاده از ماسک تمام نشده بود باید آن را دور بیندازید:
- اگر قالب کاسه‌ای‌شکل ماسک فرم خود را از دست داده باشد و روی صورت‌تان به‌طور محکم نچسبد و باعث نشت هوای بیرون به درون ماسک شود.
- اگر با وجود زدن ماسک روی صورت، بو‌های اطراف را کاملاً احساس می‌کنید.
- اگر فیلتر ماسک کثیف شده باشد و آلودگی‌ها و گرد و غبار روی سطح آن دیده شود و قابل تمیز شدن نباشد.
