معماری خانه های سنتی ایران از دیرباز زبانزد خاص و عام بوده، زیرا با طراحی منحصر به فرد خود علاوه بر ایجاد زیبایی و تنوع در عرصه معماری توانسته است که زیبایی غیر قابل وصفی را نیز در تمامی نقاط این کشور بوجود آورد.
خانه محل آرامش و آسایش اهالی ساکن در آن است و وجود بستری برای ایجاد آرامش جز یکی از ویژگیهای معماری خانه های ایرانی است و وجود قسمت های مختلف خانه های قدیمی برای ایجاد محلی امن و آرام علت دیگری بر وجود ذوق و قریحه و تبحر معماران ایرانی در طراحی و ساخت این ابنیه هاست. این خانه ها دارای فضاهای بسیار وسیعی همچون سکوی جلوی در ورودی، سردرهای خاص، هشتی، دالان یا راهرو، ایوان، حیاط های مختلف، حوض، مطبخ و بسیاری دیگر بوده است.
به گزارش مجله دلتا، در این شکل از معماری با دقت بسیاری به جزئیات پرداخته شده و تمامی فضاهای آن مورد ارزیابی قرارگرفته اند زیرا تمامی مکان های نامبرده در این نوع از خانه ها ازجایگاه ویژه ای برخوردارند. مثلا سکوی در ورودی در گذشته برای استراحت اهالی خانه و عابران طراحی شده بود. با وجود این سکوها محلی برای استراحت افراد رهگذر یا مهمانانی که قصد ورود به خانه را داشتند مهیا می شد تا زمانی را که صاحب خانه صرف گذر از مسیر های طولانی راهرو و حیاط های بزرگ این منازل برای استقبال و گشودن درصرف می کرد، بتوانند روی آن استراحت کنند یا وسایل خود را روی آن قرار دهند.
بنابراین به جرات می توان گفت وجود این سازه ی مهم نشان از اهمیت و توجه معماران با الهام از فرهنگ غنی مهمان دوستی ایرانیان خبر می دهد. اما وجود همین دالان در خانه های قدیمی خود نقش بسیار مهمی را در آسایش و راحتی اهالی برعهده داشت. وجود این مسیرهای باریک و نه چندان طولانی باعث می شد که در نگاه اول داخل خانه عیان نباشد و راحتی ساکنین از بین نرود.
یکی دیگر ازعناصر بسیار مهم بکارگرفته شده در ابنیه ایرانی حیاط خانه های سنتی است. این حیاط های تو در تو که با حوض ها و باغچه های زیبا و با طراوت کامل می شدند فضای مفیدی را برای استفاده ساکنین از آفتاب و انجام کارهایی مانند درست کردن انواع خوراکی ها و چاشنی ها در داخل خانه فراهم می کردند. همچنین این حیاط ها به دو بخش مجزای حیاط تابستانه و حیاط زمستانه تقسیم می شدند که بسته به نیازمندیهای متفاوت در هر فصل از سال مورد استفاده قرار می گرفت و توجه به چنین مواردی در نمای سنتی خانه بیانگر تمامی زیبایی های موجود در معماری ایرانی است.
در همین ارتباط بخوانید:
این خانه های زیبا دارای ایوانهای متعددی بودند که علاوه بر کارایی های مثبت خود زیبایی فضای معماری خانه های سنتی ایران را چند برابر می کردند. در واقع ایوان به فضاهای نیمه بسته ای اطلاق می شد که با ویژگی های خاص نامبرده شده می توانست به کمک اهالی خانه بپردازد. گفتنی است که نوع ایوان در معماری خانه های سنتی ایران بسته به شرایط اقلیمی و شرایط آب و هوایی مناطق مختلف تغییر می کرد و کاربرد ویژه ای به خود می گرفت.
مطبخ یا آشپزخانه نیز جز یکی از ارکان اصلی در معماری خانه های سنتی ایران بوده که به عنوان قلب اصلی خانه در رفع نیازهای اهالی منزل نقش بسیار مهمی را ایفا می کرد. نور این مطبخ ها از طریق دریچه های کوچک تعبیه شده بر روی سقف تغذیه می شدو این بخش از خانه به علت اینکه در قسمت زیرین خانه ساخته می شد هوای مطبوعی را در تابستانهای گرم و زمستانهای سرد برای بانوان منزل به هنگام آشپزی فراهم می کرد.
برای دیدن مطالب بیشتر در مورد معماری های خاص ، دکوراسیون داخلی و محوطه سازی از مجله دلتا دیدن کنید.
