ترس از مدرسه یا مدرسه هراسی موضوع عجیب یا پیش‌پا افتاده‌ای نیست. بسیاری از کودکان از رفتن به مهد‌کودک، پیش‌دبستانی یا مدرسه می‌ترسند.
به گزارش مجله پیام دلتا؛ برخی کودکان حتی در محیط‌های خارج از خانه احساس راحتی و امنیت خود را از دست می‌دهند. این وضعیت طبیعی است و جای نگرانی ندارد. این مشکلات به‌مرورِزمان و با اقدامات آرامش‌بخش و پرورش احساس استقلال از بین می‌روند.
اضطراب جدایی در برخی کودکان عمیق‌تر و ماندگار‌تر است. در این صورت باید هوشیار‌تر بود؛ چون ممکن است مسائل جدی‌تری در میان باشد! اگر ترس از مدرسه تا مدتی طولانی ادامه پیدا کند، تأثیرات مخرب جسمی و روحی‌ای بر کودکان خواهد داشت.
نشانه‌های ترس از مدرسه
کودکانی که از مدرسه می‌ترسند اغلب بسیار حساس و نا‌ایمن‌اند. اگر فرزندتان نشانه‌های زیر را بروز داد، ممکن است با ترس از مدرسه روبه‌رو باشد:
- نشانه‌های جسمی مداوم مانند ناراحتی‌های شکمی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا خستگی شدید بدون علت پزشکی قابل‌تشخیص و واقعی
- کج‌خلقی، وابستگی یا علائم اضطراب در صورت جدایی از والدین
- ترس شدید از تنهایی یا ترس‌های غیر‌منطقی
- دشواری در خوابیدن و کابوس دیدن مداوم
- بروز نشانه‌ها در روز‌های مدرسه و رفع این نشانه‌ها در روز‌های تعطیل و آخر هفته‌ها
دلایل به وجود آمدن ترس از مدرسه
پژوهشی در این حوزه، ۵ عامل زیر را با ترس از مدرسه مرتبط می‌داند:
- متغیر‌های اجتماعی ـ جمعیت‌شناختی (Sociodemographic)
- اضطراب
- افسردگی
- عوامل آموزشی (مربوط به محیط آموزشی)
- عوامل خانوادگی
با در نظر داشتن عوامل بالا، نقش‌آفرینی مسائل زیر را نیز بررسی کنید:
نقل‌مکان، شامل انتقال به مدرسۀ جدید، رفتن به کلاس بعدی و شروع کلاس‌های جدید
- تغییر در زندگی خانوادگی مانند جدا شدن اعضای خانواده، طلاق، مرگ عضوی از خانواده یا هرگونه رویداد تروماتیک (ازنظر روانی هولناک) دیگر
- دغدغه امنیت یا سلامت اعضای خانواده (مانند بیماری یکی از اعضا)
- اضطراب اجتماعی یا خجالتی بودن
- مشکلات عذاب‌آور یا خجالت‌آور مانند شب ادراری مداوم
- با زورگویی یا تهدید روبه‌رو شدن در مدرسه
- ترس از عملکرد و نمرات ضعیف در مدرسه
- ترس از روابط بد با معلم‌ها یا هم‌کلاسی‌ها
- ترس (واقعی یا خیالی) از تنبیه یا مسخر‌ه شدن در مدرسه
- داشتن والدینی بیش از حد محافظت‌کننده (وابسته‌کننده)
توجه کنید که کشف علت اجتناب کودکان از مدرسه گاهی بسیار دشوار است. ممکن است حتی خود کودک نیز متوجه نباشد چرا با مدرسه رفتن دچار اضطراب، ناراحتی یا مریضی می‌شود.
ترس از مدرسه در چه کودکانی بیشتر بروز می‌کند؟
هر کودکی ممکن است با ترس از مدرسه روبه‌رو شود. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکانی با شرایط زیر، بیشتر در معرض خطر هستند:
- تک‌فرزند‌ها
- کوچک‌ترین فرزند خانواده
- کودکانی که بیماری‌های مزمن دارند
چگونه به کودکانی که ترس از مدرسه دارند کمک کنیم؟
در نخستین گام، اجازه دهید پزشک اطفال فرزند شما را معاینه کند. پزشک وجود هرگونه علت قابل‌درمان پزشکی را تشخیص خواهد داد. بسیاری از نشانه‌های مدرسه هراسی (مانند مشکلات شکمی) ممکن است نه به‌علت این ترس بلکه به‌علت مشکلات جسمی بروز کنند؛ به این ترتیب، هر نوع بیماری احتمالی شناسایی و درمان می‌شود.
پس از اینکه خیال‌تان از بابت مشکلات پزشکی آسوده شد، از معلم یا مشاور یا روان‌شناس مدرسه کمک بخواهید. با کمک آنها سعی کنید دلایل احتمالی ترس کودک خود را شناسایی کنید. با همراهی کارکنان مدرسه می‌توانید برنامه‌ای برای افزایش تمایل فرزندتان به مدرسه و کاهش رفتار‌های سلبیِ او طراحی و اجرا کنید.
برنامه‌های مداخله‌ای برای فائق‌آمدن بر ترس از مدرسه در هر دو محیط خانه و مدرسه اجرا می‌شوند. ممکن است راهبرد خاصی بیشترین کمک را به فرزند شما برساند.
همچنین می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:
- با فرزند خود گفت‌و‌گو کنید.
- موانع آموزشی را پیدا کنید.
- به فرزندتان تسلی‌خاطر دهید.
- یک متحد پیدا کنید. یعنی از معلم یا یکی دیگر از مسئولان مورد‌اعتماد مدرسه کمک بگیرید.
- روابط فرزند خود با دوستانش را تحکیم کنید.
- برنامه‌های فرزندتان را ارزیابی کنید.
- فرزند خود را توانمند کنید.
- هر جا لازم بود مداخله کنید.
- آهسته و پیوسته اقدام کنید.
- از پاداش‌دادن استفاده کنید.
- با متخصص مشورت کنید.
سخن آخر
ترس از مدرسه برای والدین نیز تجربه بسیار مشقت‌آفرینی است. گفت‌و‌گو با فرزندتان دربارۀ ترس‌هایش اهمیت فراوانی دارد. حامی فرزند خود باشید و به او نشان دهید مشکلش را درک می‌کنید. فرزندتان باید احساس کند که با همکاری هم می‌توانید استرس مدرسه رفتن را کاهش دهید و آن را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل کنید. با همکاری فرزند خود، کارکنان مدرسه و افراد متخصص می‌توانید برنامه‌ای برای از بین بردن این ترس طراحی کنید.
بزرگی
۳۰ شهریور ۱۳۹۸ در ۵:۵۱ ب٫ظ
مفید و کاربردی بود
یوسفی
۳۰ شهریور ۱۳۹۸ در ۱۱:۳۲ ق٫ظ
جالب بود
ثامن
۲۹ شهریور ۱۳۹۸ در ۱۱:۱۸ ب٫ظ