وقتی خوابیم در بدنمان چه اتفاقی می افتد؟

همه‌ی ما می‌دانیم که داشتن یک خواب خوب شبانه برای سلامتی ضروری است و با وجود یک استراحت کامل است که می‌توانیم بهترین عملکرد جسمی و ذهنی را داشته باشیم، اما زمانی که می‌خوابیم اتفاقات زیادی در بدن ما رخ می‌دهد. در این گزارش قصد داریم ببینیم وقتی خوابیم در بدنمان چه اتفاقی می افتد؟

۱– مغز از خواب سبک شروع می‎کند و به سمت خواب عمیق تر می‎رود

خوابی که در آن فرو می‌رویم، در تمام مدت ثابت و یکسان نیست. بدن ما در طول شب، چندین مرحله‌ی مختلف از خواب را پشت سر می‌گذراند. این مراحل را می‌توان به طور کلی به دو دسته‌ی خواب‌های  Non-REM و REM تقسیم کرد. منظور از  REM، خواب همراه با حرکات سریع چشم است.

مرحله‌ی Non-REM بلافاصله بعد از به خواب رفتن ما آغاز می‌شود و شامل چرخه‌های خواب سبک و عمیق می‌شود. در این مرحله، مغز شروع به تولید امواج آلفا (که نشانه‌ی حالت غیر انگیختگی است) و امواج تتا (که اغلب به حالت رویاپردازی مربوط می‌شود) و سپس امواج آهسته‌تر دلتا (که نشانه‌ی خواب عمیق و بدون رؤیا هستند) می‌کند. گرچه در این مرحله خواب می‌بینیم، اما با عمیق شدن خواب، بدن شروع به ترمیم عضلات و بافت‌ها، رشد کردن و تقویت عملکرد ایمنی می‌کند.

۲– در مرحله ی خواب  REM، مغز خاطرات را مدیریت می کند

بعد از خواب عمیق، وارد مرحله‌ی خواب   REM می‌شویم. بیشتر افراد هر شب حدود شش چرخه‌ی REM را در خواب خود تجربه می‌کنند که هر کدام این چرخه‌ها نزدیک به ۹۰ دقیقه به طول می‌انجامد.

REM  همان مرحله‌ای است که بخش اعظم خواب‌های خود را در آن می‎بینیم. فعالیت مغز در این مرحله بیشتر می‎شود، خاطرات را دسته بندی  و اطلاعاتی را که در طول روز کسب کرده پردازش می‌کند. به این مرحله، خواب همراه با حرکات سریع چشم گفته می‌شود، چون چشم‌های ما واقعاً به شکل نامنظمی تکان می‌خورند.

۳– ماهیچه ها کمابیش فلج می‎شوند

بیشتر افراد صبح‌ها در همان نقطه‌ای که شب قبل به خواب رفته بودند، از خواب بیدار می‌شوند، اما اینکه در خواب حرکت چندانی نداریم، علتی عصب شناختی دارد. هنگام خواب، عضلات بدن در واقع فلج می‌شوند.

در مرحله ی خواب  REM، قشر پیشانی مغز کمابیش غیر فعال می‌شود. چون این بخش از مغز است که حرکت بدن را کنترل می‌کند و حرکت کردن در هنگام خواب دیدن برای ما خطرناک است.

۴– سیستم ایمنی بدن به شدت فعال می‎شود

اینکه وقتی احساس ناخوشی می‌کنیم، میل به خوابیدن داریم بی دلیل نیست. خواب نقش مهمی در عملکرد ایمنی و دفاعی بدن در برابر بیماری‌ها دارد. چون وقتی خواب هستیم، سیستم ایمنی ما در حال مبارزه با عفونت‌های ناشی از تولید سیتوکین‌های موجود در بدن است.

سیتوکین‌ها گروهی از پروتئین‌ها هستند که از سلول‌های سیستم ایمنی تولید و از آن‌ها برای پیغام رسانی شیمیایی استفاده می‌شود.

۵– سیستم عصبی آرام می‎گیرد و دمای بدن افت می‎کند

تغییراتی که در حین خواب در مغز رخ می‌دهد، در حقیقت روی تمام بدن تأثیر می‌گذارد. چون وقتی در خواب هستیم، سیستم عصبی سمپاتیک بدن آرام می‌گیرد. در نتیجه، فشار خون کاهش می یابد، از سرعت نفس کشیدن کم می‌شود و دمای بدن افت پیدا می‌کند.

سلول‌های تنظیم کننده‌ی دما که در مغز وجود دارند، در مرحله ی خواب REM غیر فعال می‌شوند. یعنی دمای بدن از چند ساعت پیش از بیدار شدن ما، به پایین ترین حد خود می‌رسد. بالا رفتن دمای بدن بخشی از شیوه‌ی بدن برای بیدار کردن خود در هنگام صبح است.

۶–  تولید برخی مواد شیمیایی برای تنظیم وضعیت روحی در طول روز

انتقال دهنده‌های عصبی در اصل مولکول‌هایی هستند که به مغز اجازه‌ی ارسال پیام به نورون‌ها را می‌دهند. وقتی سطح انتقال دهنده‌های عصبی در بدن ما نامیزان باشد، مغز ما به درستی کار نمی‌کند.

خواب به تنظیم بسیاری از انتقال دهنده‌های عصبی درون بدن کمک می‌کند، از جمله نورپینفرین، سروتونین و دوپامین. داشتن خواب کافی باعث تثبیت این انتقال دهنده‌های عصبی می‌شود.

۷– بازسازی پوست 

داشتن خواب کافی نقش مهمی در سلامت پوست ما دارد. بسیاری از سلول‌های پوستی ساعت زیستی دارند و میزان خواب شبانه‌ی ما تأثیر مستقیمی روی آن‌ها دارد. داشتن یک برنامه خواب منظم می‌تواند به حفظ سلامت پوست کمک کند.

دانشمندان در تحقیقی با حضور چند شرکت کننده پی بردند فقط یک ساعت کمبود خواب باعث کاهش خاصیت کشسانی و رطوبت پوست شرکت کنندگان ، واضح‌تر شدن منافذ پوست و کاهش گردش خون در پوست صورت آن‌ها شد.
پیشنهاد مطالعه” برای آشنایی با نحوه بستن منافذ پوست “۳ روش خانگی برای بستن منافذ پوست” را مطالعه کنید.

۸– در طول خواب، زنجیره ای از هورمون ها در بدن تولید می‎شود

بعضی از غده‌های بدن شب‌ها بیشتر فعالیت می‌کنند تا هورمون‌هایی را تولید کنند که هم در زمان خواب مفید هستند و هم بعد از بیدار شدن.

وقتی در خواب هستیم، غده ی کاجی درون مغز، ملاتونین تولید می‌کند، هورمونی که اهمیت زیادی برای خواب و کنترل بیوریتم (زیست آهنگ) ما دارد.

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چه چیزی جلوی ادرار کردن ما در حین خواب را می‌گیرد؟ وقتی در خواب هستیم، بدن ما یک هورمون آنتی دیورتیک تولید می‌کند که معمولاً از بیدار شدن ما در نیمه‌های شب به سبب پر شدن مثانه جلوگیری می‌کند. درصورتی که مقدار کافی از این هورمون دیورتیک تولید نشود، این مسأله می‌تواند منجر به شب ادراری شود.