رژیم کتوژنیک که اغلب بهعنوان رژیم کتو شناخته میشود، یک برنامه غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات است که به دلیل مزایای بالقوه در کاهش وزن، بهبود سطح انرژی و بهبود شرایط سلامتی محبوبیت پیدا کرده است. دلتا مگ در این مطلب به بررسی ویژگیهای این رژیم لاغری پرداخته است.
رژیم کتوژنیک چیست؟
رژیم کتوژنیک (Ketogenic Diet) یک نوع رژیم غذایی است که در آن مصرف کربوهیدرات به حداقل میرسد و مصرف چربیها و پروتئینها افزایش مییابد. هدف اصلی رژیم کتوژنیک تغییر متابولیسم بدن با استفاده از کربوهیدراتها بهعنوان منبع اصلی انرژی است. این متابولیسم با استفاده از پروتئینها و چربیها، بهویژه کتونها که با تجزیه چربی در بدن تولید میشوند، باعث کاهش وزن فرد میشود.
رژیم کتوژنیک چه ویژگیهایی دارد؟
این رژیم دارای ویژگیهای خاصی است که در ادامه برخی از ویژگیهای کلیدی آن را نام خواهیم برد.
القای حالت کتوز به بدن
رژیم کتوژنیک استاندارد معمولا شامل تقریبا ۷۰-۷۵٪ کالری از چربی، ۲۰-۲۵٪ از پروتئین و ۵-۱۰٪ از کربوهیدراتها است. این کاهش شدید کربوهیدراتها برای القای حالت کتوز طراحی شده است، جایی که بدن برای انرژی به کتونها متکی است.
کاهش مصرف کربوهیدرات
در رژیم کتوژنیک، مصرف کربوهیدرات به حداقل میرسد. این به معنای محدودکردن مصرف نان، برنج، غلات، میوههای شیرین و دیگر منابع غنی کربوهیدرات است. این محدودیت برای وادارکردن بدن به استفاده از چربی ذخیره شده برای سوخت در نظر گرفته شده است.
افزایش چربیهای سالم
چربیهای سالم نقش اساسی در رژیم کتو دارند. منابع چربیهای سالم شامل آووکادو، آجیل، روغنهای طبیعی مانند روغنزیتون، روغن نارگیل و ماهیهای چرب است. این چربیها باعث ایجاد سیری کاذب و منبع انرژی میشوند.
تعدیل پروتئین
درحالیکه مصرف پروتئین در رژیم کتو در حد متوسط است، تمرکز اصلی روی آن نیست. مصرف بیش از حد پروتئین به طور بالقوه میتواند با تبدیلشدن به گلوکز از طریق فرایندی به نام گلوکونئوژنز با کتوز تداخل داشته باشد. ماهی، گوشت قرمز، تخممرغ و محصولات لبنی اصلیترین منابع تامین پروتئین هستند.
کتوز چیست؟
کتوز حالت متابولیکی است که در آن بدن از تجزیه چربی کتون تولید میکند و این کتونها منبع اصلی انرژی هستند. این تغییر میتواند منجر به کاهش وزن شود؛ زیرا بدن از چربی ذخیره شده برای سوخت استفاده میکند.
مزایای بالقوه رژیم کتوژنیک چیست؟
رژیم کتوژنیک به دلیل مزایای بالقوه آن در کاهش وزن، بهبود حساسیت به انسولین، مدیریت صرع و شرایط عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر موردمطالعه قرار گرفته است. برخی افراد همچنین وضوح ذهنی بهبودیافته و سطوح انرژی پایدار را گزارش میدهند.
رژیم کتو برای چه افرادی خطرناک است؟
حفظ رژیم کتو به دلیل محدودیتهای سخت کربوهیدرات میتواند چالش برانگیز باشد. ممکن است نیاز به برنامهریزی دقیق برای اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی داشته باشد. افراد مبتلا به بیماریهای خاص، بیماریهای قلبی، افراد دیابتی و بیماران کلیوی بهتر است زیر نظارت دقیق پزشکی این رژیم را شروع کنند.
عوارض جانبی احتمالی
گذار به کتوز میتواند منجر به عوارض جانبی شود که اغلب به آن “آنفولانزای کتو” گفته میشود که ممکن است شامل خستگی، سردرد، حالت تهوع، اسهال، سردرد و تحریکپذیری باشد. این علائم معمولا موقتی هستند و با هیدراتاسیون مناسب، مکملهای الکترولیت و سازگاری تدریجی کنترل میشوند.
میوههای مجاز در رژیم کتوژنیک
استفاده از میوههایی که کمترین مقدار کربوهیدرات را دارند در این رژیم مجاز است. میوههایی مانند توتها، آلبالو، خرماها، آووکادو، لیمو و لیموترش، موز، خیار، کدو، تمشک و توتفرنگی در رژیم کتو قابلمصرف هستند.
غذاهای مجاز در رژیم کتو
مصرف گوشتها و ماهیها، انواع روغنها مانند روغنزیتون، روغن کره گاو، روغن کره گیاهی، روغنهای خانگی، تخممرغ، سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم، بروکلی، کاهو، کدو، خیار و کلمپیچ، پنیر و محصولات لبی، مغزهایی مانند بادام، بادامزمینی، کرچک، کنجد و گردو و نوشیدنیهای بدون قند در رژیم کتوژنیک مانعی ندارد.