اگر این حرف را به همسر خود بزنید، ۸۰ ضربه شلاق دارد

لعان در لغت به معنای نفرین و طرد است. این اصطلاح در فقه و شرع برای دفع حدِ قذف (۸۰ ضربه شلاق) و نفی ولد (ادعای اینکه فرزندِ متولدشده، فرزند مدعی نیست) به‌کار می‌رود. لعان باید با الفاظ، کیفیت و شرایط مقرر خود صورت گیرد. در حقوق نیز لعان با اخذ همین کارکرد فقهی و شرعی، برای رفع مجازات حد به‌کار می‌رود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع شرایط و آثار لعان همسر می‌پردازیم.

معنا و کارکرد لعان

هنگامی‌ که فردی به شخص مسلمانی اتهام فساد و فحشا می‌زند اما شاهد یا مدرکی دال بر آن ندارد، فردِ اتهام‌زننده به ۸۰ ضربه شلاق، به‌عنوان «حدِ قذف» محکوم می‌شود؛ همچنین اگر مردی همسر خود را به فحشا متهم کند یا کودکی را که از آن زن در دوره‌ زوجیت میان آن دو متولد شده است فرزند خود نداند و نیز زن این ادعای زوج را انکار کند، زوج و زوجه باید نزد حاکم شرع (قاضی) روند و در حضور او همدیگر را «لعان» کنند تا مجازاتِ حدود شرعی از آنها برداشته شود.

به بیان دیگر، اگر مرد به همسر خود نسبت فحشا دهد یا فرزندِ متولدشده را فرزند خود نداند، تهمتی به زن زده که اگر نتواند آن را اثبات کند، باید مجازات شده و حدِ قذف (۸۰ ضبه شلاق) را تحمل کند. حال اگر شاهد یا مدرکی ندارد؛ ولی از سوی دیگر از ادعای خود مطمئن است و نمی‌خواهد مجازات قذف را تحمل کند، باید به «لِعان» متوسل شود. اگر به مسائلی پیرامون ارث علاقه دارید حتما به مطلب نحوه ارث بردن خواهر و برادر متوفی مراجعه کنید.

شرایط انجام لعان

برای لعان شرایطی به شرح زیر بیان شده است:

• مرد باید همسرش را به زنا متهم کرده باشد و ادعا کند که این عمل را مشاهده کرده است؛ ولی دلیل و شاهد نداشته باشد.
• زن همسر دائم مرد باشد و مشهور به زنا نباشد. (مشهور است که دلیل این شرط این است که زن بتواند این نسبت را با لعان از خود دور کند؛ در نتیجه در مورد زنِ مشهور به زنا گفته‌اند لعان تحقق نمی‌یابد؛ زیرا او حرمت و آبرویی برای خودش باقی نگذاشته است.)

با توجه به این شرایط، اگر مردی به همسرش نسبت زنا دهد، او را به‌اصطلاح «قذف» کرده است؛ یعنی به او تهمت زنا زده است. حال اگر نتواند دلیل و شاهدی برای این امر بیاورد، برای اینکه به مجازات قذف متهم نشود، باید همسر خود را لعان کند.

آثار لعان

• انحلال عقد نکاح میان زوجین: وقتی لعان در برابر حاکم شرع (قاضی) تحقق یافت، میان آن دو جدایی می‌اندازد.
• حرمت میان زوجین: پس از لعان، زن و مرد هیچ‌گاه دیگر به یکدیگر محرم نمی‌شوند. (هرگز نمی‌توانند مجدد با یکدیگر ازدواج کنند)
• حدِ قذف و حدِ زنا: پس از لعان، حدِ قذف (۸۰ ضربه‌ شلاق) از مرد و حدِ زنا (که نوع و کیفیت آن با توجه به شرایط گوناگون متفاوت است) از زن ساقط می‌‌شود اما اگر مرد پس از اتهام قذف فحشا لعان کرد، ولی زن از لعان خودداری ورزید، یعنی سوگندها و جمله‌هایی را که باید بگوید، نگفت، مرد از حدِ قذف رهایی می‌یابد ولی زن محکوم به حدِ زنا می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا زن می‌تواند غیر از منزل شوهر سکونت کند؟ را مطالعه کنید.