در این شرایط سهم‌الارث افراد کاهش پیدا می‌کند

بر اساس قانون شرایطی وجود دارد که در صورت وجود هریک از آن‌ها وراث از متوفی ارثی نمی‌برند. به این شرایط موانع ارث نیز می‌گویند که در دو دسته قرار می‌گیرند. دسته اول: مواردی که به طور مطلق مانع ارث‌بری هستند. دسته دوم: مواردی که با کم‌کردن سهم‌الارث مانع ارث‌بری بیشتر خواهند شد. همچنین امکان دارد گاهی سهم هر کدام از ورثه کاهش یابد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع شرایط کاهش سهم الارث ورثه می‌پردازیم.

موارد مطلق محرومیت از ارث

موانعی که برای ارث در قانون مدنی ذکر شده‌اند، شامل موارد زیر است:

قتل متوفی (مورث)

بر اساس ماده ۸۸۰ قانون مدنی اگر کسی عمدا مورث (رساننده میراث) خود را به قتل برساند از ارث محروم خواهد شد. البته در این زمینه استثنائاتی هم هست، به عنوان مثال اگر پدری فرزند خود را به قتل رساند نه تنها قصاص نمی‌شود، بلکه از او ارث هم می‌برد. این حکم برای مادر صدق نمی‌کند و اگر مادری مرتکب قتل فرزند شود از او ارثی نخواهد برد. پس به طور کلی قتل عمد به منظور رسیدن سریع‌تر به ارث از موارد محرومیت از ارث است.

یکی دیگر از موارد محرومیت از ارث بر اساس قانون مدنی کفر است. بدین صورت که شخص کافر از مسلمان ارثی نبرده اما شخص مسلمان از کافر ارث می‌برد. بنابراین اگر متوفی مسلمان باشد ورثه کافر از او ارث نمی‌برند. اگر متوفی کافر باشد، در صورت وجود فرد مسلمان در بین وراث، آن فرد مسلمان ارث می‌برد و مانع ارث بردن وراث کافر خواهد شد. پس وراث کافر حتی اگر از لحاظ طبقه نزدیک‌تر باشند ارثی نخواهند برد. حال اگر متوفی کافری باشد که فقط یک ورثه مسلمان دارد همه اموال او به این ورثه خواهد رسید اما اگر متوفی مسلمان بود و وراث او همه کافر بودند، آن‌ها به هیچ عنوان ارثی نخواهند برد و ارثیه به عنوان اموال بلاوارث به حاکم و بیت‌المال خواهد رسید.

لعان

لعان یعنی مردی به همسر خود تهمت زنا بزند و انتساب فرزند به خود را انکار کند، این کار رابطه توارث بین آن‌ها و نیز زن و شوهر را از بین می‌برد. در این حالت هیچ یک از طرفین از یکدیگر ارث نخواهند برد و فرزند تنها از خویشاوندان مادری و خویشاوندان مادری از او ارث خواهند برد.

تولد از زنا

در قوانین حقوقی ایران بر اساس یک قاعده کلی، فرزند حاصل از زنا نامشروع و مشمول محرومیت از ارث خواهد شد. بنابراین فرزند حاصل از زنا طبق ماده ۸۸۴ قانون مدنی از پدر و مادر و اقوام آن‌ها ارث نخواهد برد.

جنین

اگر در زمان فوت مورث جنینی باشد که زنده به دنیا آمدن او در تقسیم ارث موثر واقع شود، بر اساس ماده ۸۷۸ قانون مدنی تقسیم ارث نباید انجام شود تا زمانی که وضعیت آن جنین مشخص شود.

غایب مفقودالاثر

بر اساس ماده ۸۷۹ قانون مدنی اگر در میان ورثه غایب مفقودالاثری وجود داشته باشد، باید سهم او کنار گذاشته شود تا زمانی که وضعیتش مشخص شود.

شرایط کاهش سهم الارث ورثه

• در مباحث حقوقی کسی که مانع ارث‌بری دیگری شود را حاجب می‌نامند. به عنوان مثال هر طبقه از طبقات ارث، مانع ارث‌بری طبقات بعدی خواهد شد.
• در یک طبقه ارثی، فردی که به متوفی نزدیک‌تر باشد، مانع ارث بردن طبقه بعدی خواهد شد.
• زن و شوهر نیز در حالتی که متوفی فرزندی داشته باشد، ارث کمتری خواهند برد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب آیا به زن ناشزه مهریه و نفقه تعلق می‌گیرد؟ را مطالعه کنید.