کشف ژن پنهان درون ژن دیگر در ویروس کرونا

ژن جدیدی در ویروس کرونای عامل کووید ۱۹ پیدا شده است. این ژن ORF3d نام دارد و نمونه‌ای از پدیده‌ای است که ژن هم‌پوشان نامیده می‌شود: یک ژن پنهان درون ژن دیگر که عملا در رشته‌ای از نوکلئوتیدها پنهان شده است و به‌نوعی با توالی‌های کدگذاری‌شده‌ ژن‌های دیگر هم‌پوشانی دارد. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این ژن پنهان بخوانید.

ویروس‌ها کاملا مستعد داشتن ژن‌های هم‌پوشان هستند. پس، این کشف چندان تکان‌دهنده‌ای نیست. اینکه آیا ORF3d واقعا نیرنگ ژنومی را نشان می‌دهد، باید بررسی شود؛ ولی یقینا دیدن آن دشوار است. شناسایی ژن‌های هم‌پوشان در توالی‌های ژنتیکی دشوار است؛ زیرا سیستم‌های غربالگری ژنوم هنگام عبور از رشته‌های کد ژنتیکی ممکن است نتوانند آن‌ها را پیدا کنند. این سیستم‌ها برای پیدا‌کردن ژن‌های انفرادی طراحی شده است و لزوما دستورالعمل‌های هم‌پوشان مشترک میان نوکلئوتیدهای ژن‌های مجاور در یک توالی را نمی‌بیند.

دانشمندان از ابتدای سال جاری برای درک این ویروس ویرانگر در تلاش بود‌ه‌اند و درحالی‌که برخی از جنبه‌های آرایش ژنتیکی آن آشکار شده است. ازجمله این اتفاق‌نظر محکم که ویروس در آزمایشگاه ساخته نشده است، ناشناخته‌های بسیاری درباره‌ی آن وجود دارد.

درباره‌ ORF3d هنوز مسائل زیادی وجود دارد که باید مشخص شود؛ مثلا چرا در آنجا قرار دارد و در ژنوم کمین کرده است و بین ژن‌های دیگر پنهان شده است؟ پژوهشگران با جست‌وجوی پایگاه داده‌های ژنومی دریافتند که این ژن قبلا شناسایی شده است؛ اما تنها در یکی از واریانت‌های ویروس کرونا که پانگولین‌ها را عفونی می‌کند و در گوانگ‌شی چین پیدا شده است.

همچنین، این ژن پنهان قبلا به‌اشتباه به‌عنوان ژن غیرمرتبطی به‌نام ORF3b در نظر گرفته شده بود که در ویروس‌های کرونای دیگر ازجمله SARS-CoV، یعنی ویروس عامل سارس، نیز وجود دارد؛ اما این دو در حقیقت یکی نیستند.

یکی از نکاتی که درباره‌ این ژن مرموز براساس مطالعات پیشین روی خون افراد مبتلا به کووید ۱۹ می‌دانیم، این است که ORF3d موجب پاسخ ایمنی قدرتمندی می‌شود. درباره‌ی این موضوع که آیا سلول‌های T نیز برانگیخته می‌شود یا ORF3d هم‌پوشان چه هدف دیگری دارد، هنوز چیزی نمی‌دانیم. ممکن است این ژن نسبتا بی‌خطر باشد و شاید هم این‌چنین نباشد.

آنچه از ژن جدید اطمینان داریم، این است در ویروسی که فقط حدود ۱۵ ژن شناخته‌شده دارد، کشف ژنی دیگر پیشرفت مهمی است. درحال‌حاضر، دانشمندان می‌کوشند به اهمیت آن پی ببرند.

بیشتر بخوانید: غول داروسازی فایزر (Pfizer) با اعلام نتایج مثبت اولیه از کارآزمایی واکسن ویروس کرونا در رقابت نفس‌گیر جهانی که با سرعتی بی‌سابقه درجریان است، از سایر رقبا پیش افتاد. برای مطالعه بیشتر مطلب «کارآمدی ۹۰ درصدی واکسن ویروس کرونا» را بخوانید.