زردی نوزاد و علل آن

بسیاری از مادران سوال می‌کنند “زردی نوزاد چقدر طول می‌ کشد؟ ” برای پاسخ به این سوال باید بدانیم علت زردی چیست و نوع آن را تشخیص دهیم، ولی معمولاً تا دو هفته زردی  کم می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا  انواع، علل زردی نوزادان و روش درمان آن بیان شده است.

علل زردی نوزادان

زردی طبیعی دوران نوزادی (زردی فیزیولوژیک)

بعضی از نوزادان در روز دوم تا چهارم تولد به تدریج زرد می‌شوند و زردی آن‌ها تا روز هفتم ادامه پیدا می‌کند و به تدریج در خلال دو هفته کاهش می‌یابد.

این نوع زردی معمولاً شدید نیست و حداکثر مقدار بیلی روبین خون نوزاد در حدود ۵ تا ۶ میلی گرم درصد میلی لیتر خون است و هیچ مشکلی برای نوزاد به وجود نمی‌آورد. این نوع زردی  نتیجه تخریب گلبول‌های قرمز دوره جنینی و نوزادی، همچنین تکامل نیافتن کبد نوزاد است. اگر نوزاد، نارس متولد شود، مدت زمان این نوع زردی طولانی‌تر و شدت آن هم بیشتر است. کمبود آب بدن، تغذیه نشدن نوزاد بلافاصله بعد از تولد، به کار بردن دارو (ویتامین K و اکسی توسین برای پیشرفت زایمان) دادن دارو‌های گیاهی و شیمیایی به نوزاد، تاخیر در دفع مکونیوم و … موجب می‌شود زردی شدت یابد.

زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین

اگر مادری RH منفی و جنین او RH مثبت باشد، در اواخر آبستنی یا در هنگام زایمان، احتمال اینکه مقداری خون جنین وارد خون مادر شود، وجود دارد. در چنین شرایطی مادر ماده‌ای علیه خون جنین در بدن خود می‎سازد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، این ماده پدید آمده در خون مادر، سبب تخریب گلبول‌های قرمز خون جنین‌های RH مثبت آینده مادر می‌گردد. اگر این ماده در بدن مادر کم باشد، نوزاد بعد از تولد ممکن است مختصری زردی داشته باشد و اگر زیاد باشد، نوزاد در روز اول تولد، دچار زردی یا ورم شدید و کم خونی می‌شود. همچنین ممکن است نوزاد مرده متولد شود.

زردی ناشی از شیر مادر

دو نوع زردی در نوزاد مشخص شده است که ناشی از شیر مادر است: نوع اول زردی زودرس است (زردی ناشی از تغذیه نوزاد با شیر مادر) که نتیجه‌ کمبود شیر مادر و نرسیدن مایعات و کالری کافی به نوزاد است.

زردی نوع دوم در نوزادانی دیده می‌شود که به موقع متولد می‌شوند و سالم هستند. زردی آن‌ها معمولاً از روز هفتم تولد به بعد ظاهر می‌شود. مقدار بیلی روبین خون این نوزادان معمولاً در حدود ۱۰ میلی گرم است، ولی ممکن است حتی به ۳۰ میلی گرم در صد میلی لیتر در هفته دوم و سوم تولد نیز برسد.

اگر دادن شیر مادر به این نوزادان ادامه یابد، ممکن است زردی آن‌ها ۳ تا ۱۰ هفته طول بکشد، ولی اگر شیر مادر قطع گردد، میزان بیلی روبین خون کم می‌شود و به مقدار طبیعی می‌رسد. علت پیدایش این نوع زردی نامشخص است، ولی عده‌ای معتقدند که در شیر این مادران ماده‌ای وجود دارد که مانع عمل طبیعی و فعالیت کبد می‌شود و در نتیجه بیلی روبین در کبد تجزیه نمی‌شود و دفع نمی‌گردد و در خون نوزاد می‌ماند و باعث زردی می‌شود.

در مواردی که شیر مادر کافی و نوزاد هم دچار کمبود آب بدن نشده و حال عمومی نوزاد خوب باشد، همچنین اگر پزشک علل دیگری برای زردی نیابد و محقق گردد که زردی معلول شیر مادر است، پزشک توصیه می‌کند که مادر شیر خود را بدوشد و حرارت دهد (۴۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد) و سپس به نوزاد بخوراند. همچنین می‌تواند یا یک یا دو روز شیر خود را بدوشد و دور بریزد و به نوزاد ندهد و شیر خشک یا شیر مادر دیگری را جایگزین کند و سپس شیر دادن از پستان خود را شروع کند.