بازار مسکن در ایران به دلیل مشکلاتی همچون کمبود ساخت و ساز، نامتناسب بودن عرضه با تقاضا، وجود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار خانه خالی، ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار مسکن نیمه خالی و همچنین نوسان بازارهای موازی، همواره در سال‌های اخیر در چنگال رکود تورمی بوده است. با اینکه وزیر راه و شهرسازی مهمترین عامل افزایش قیمت مسکن را تاثیر گذاری بازارهای موازی می‌داند، این بخش در سال‌های گذشته از کمبود تقاضا نیز دچار مشکل شده است.
به گزارش مجله دلتا براساس طرح جامع مسکن، ایران هر سال حدود یک میلیون واحد مسکونی نیاز دارد؛ در حالی که مطابق برآوردها، ساخت و ساز بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار واحد است. در این بین فشار تقاضای مسکن با کوچکترین تلنگر بازارهای موازی، رشد قیمت خانه را در پی دارد.
تسلط ۷۷ درصدی سفته‌بازان بر بازار مسکن
یکی از معضلاتی که بازار مسکن ایران همیشه با آن مواجه بوده، تسلط دلال‌ها بر این حوزه است. از آنجاکه در این شرایط خرید و فروش ملک، فعالیتی سودده محسوب می‌شود، حدود ۷۷ درصد خرید و فروش در بازار مسکن از نوع سفته بازی و سرمایه‌گذاری است.
عدم وضع قوانین مالیاتی بر عایدی سرمایه از یک طرف و همچنین نبود قانونی برای کنترل خانه‌های خالی باعث شده تا ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار مسکن مازاد روی دست اقتصاد ایران بماند. طبق آمار سال ۹۵ بالغ بر ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی خالی در ایران وجود دارد. در این شرایط کسانی که چندین واحد مسکونی دارند با توجه به روند صعودی قیمت‌ها روز به روز پولدارتر و متقاضیان واقعی روز به روز از مسکن مورد نیاز خود دورتر می‌شوند.
۹ متر خانه با وام ۱۶۰ میلیونی
در اوضاع کنونی، تسهیلات بانکی به دلیل اقساط بالا و قدرت پوشش دهی پایین نسبت به قیمت‌های فعلی نقش چندانی در خانه‌دار شدن قشرهای متوسط و پایین ندارد. آخرین قیمت مسکن شهر تهران در اردیبهشت ۹۹ نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع خانه در پایتخت به ۱۶ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان رسیده است که با وام ۲۴۰ میلیون تومانی اوراق می‌توان ۱۴ متر خانه در تهران خریداری کرد و تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی صندوق پس انداز مسکن یکم فقط برای ۹ متر و ۴۰ سانتیمتر خانه کافی است.
از سویی، دریافت وام ۲۴۰ میلیون تومانی بسیار هزینه‌بر است. قیمت اوراق مسکن از ابتدای اردیبهشت تاکنون افزایش چشمگیری داشته است؛ به‌طوری‌که زوج‌های تهرانی برای دریافت وام ۲۴۰ میلیونی مسکن و جعاله در ابتدای اردیبهشت باید ۲۲ میلیون و ۷۵۲ هزار تومان پرداخت می‌کردند اما این قیمت هم اکنون با افزایش ۱۵ میلیون و ۶۴۸ هزار تومانی، به ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.
با توجه به مشکلات یادشده نسخه‌ای شفابخش برای بازار مسکن وجود ندارد و دولت و مجلس باید بازار مسکن را در چند بخش جراحی کنند. به گفته کارشناسان، اولین گام باید کنترل نرخ ارز و کنترل نرخ تورم باشد. وضع مالیات بر عایدی سرمایه و املاک نیز که بنا به گفته مصطفی قلی خسروی، رییس اتحادیه مشاوران املاک در بیش از ۱۸۰ کشور جهان اجرایی و به تعادل بخشی در بازار مسکن منجر شده است باید توسط مجلس یازدهم پیگیری شود. ایجاد مشوق‌ها و تسهیلات برای افزایش ساخت و ساز، افزایش سقف تسهیلات، افزایش طول مدت بازپرداخت، کاهش نرخ سود و همچنین وضع مالیات بر خانه های خالی هم می‌تواند بخش مسکن را از حالت کما در آورد.
پیشنهاد مطالعه: برای آگاهی از آخرین گزارش‌های ملکی “هیاهوی سلاطین مسکن مهر پردیس” را مطالعه کنید.
