مولتی‌ویتامین‌ها، خواص و عوارض جانبی

مولتی ویتامین‌ها رایج‌ترین مکمل‌های مورد استفاده در جهان هستند. محبوبیت قرص های مولتی ویتامین در چند دهه اخیر به سرعت در حال افزایش است.

برخی معتقد هستند که مولتی ویتامین می‌تواند به بهبود سلامت کمک کند، عادت‌های بد غذایی را جبران کند یا حتی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش دهد. در این مطلب مجله دلتا برخی از اطلاعات ضروری در مورد این مکمل‌ها ارائه خواهد شد. با ما همراه باشید.

مولتی ویتامین چیست؟

مولتی ویتامین مکملی است که شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌شود و گاهی علاوه بر این‌ها برخی مواد مورد نیاز بدن نیز به ترکیب آن‌ها اضافه می‌شود.

در مورد اینکه مولتی ویتامین باید شامل چه موادی باشد، استانداردی وجود ندارد و ترکیب مواد مغذی آن، در هر برند و محصولی متفاوت است.

این مکمل‌ها در شکل‌های مختلفی مثل قرص، کپسول، آدامس‌های جویدنی، پودر یا شربت در دسترس است.  اغلب مولتی‌ویتامین‌ها باید یک یا دو بار در روز مصرف شوند. حتما قبل از مصرف برچسب را بخوانید و دستورالعمل‌های توصیه شده را دنبال کنید.

مولتی ویتامین‌ها شامل چه موادی می‌شوند؟

۱۳ نوع ویتامین و حداقل ۱۶ ماده معدنی وجود دارد که برای سلامتی ضروری محسوب می‌شوند.

بدن برای تولید مثل، نگهداری، رشد و تنظیم فرآیندها به این مواد مغذی نیاز دارد. قرص‌های مولتی ویتامین ممکن است حاوی بسیاری از این ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد، اما در شکل‌ها و میزان مختلف.

از آنجاکه مکمل‌های غذایی استاندارد خاصی ندارند، مولتی ویتامین‌ها ممکن است حاوی سطوح بالاتر یا پایین‌تری از مواد مغذی درج شده روی برچسب  باشند.

در برخی موارد ممکن است آن‌ها حتی تمام مواد مغذی درج شده در فهرست برچسب را نداشته باشند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با منزیم ”منیزیم و ضرورت آن برای بدن” را مطالعه کنید.

مولتی ویتامین‌ها و بیماری قلبی

بیماری‌های قلبی شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در جهان است.نتایج مطالعات مشاهده‌ای در مورد مولتی ویتامین‌ها و بیماری قلبی متفاوت است.

برخی مطالعات حکایت از این دارند که مصرف این مکمل‌ها خطر حمله قلبی و مرگ را کاهش می‌دهد؛ در عین حال، سایر مطالعات چنین تاثیراتی را اثبات نکرده‌اند.

یک مطالعه اخیر در میان زنان (نه مردان) حاکی از این است که مصرف مولتی ویتامین‌ها به مدت حداقل ۳ سال  باعث کاهش ۳۵ درصدی خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با عادات مضر برای قلب ”دشمنان پنهان قلب” را مطالعه کنید.

قرص های مولتی ویتامین و سرطان

شواهد در مورد ارتباط مستقیم مصرف مولتی ویتامین و کاهش خطر ابتلا به سرطان هم متفاوت است.

مولتی ویتامین‌ها و عملکرد مغز

مطالعات متعدد نشان داده‌ که مصرف مولتی ویتامین‌ها باعث تقویت حافظه در بزرگسالان می‌شود. این مکمل‌ها همچنین می‌تواند باعث شود فرد حال خوبی داشته باشد. این امر منطقی است، چون تحقیقات بسیار زیادی ارتباط بین خلق و خوی بد و کمبود مواد مغذی در بدن را تایید می‌کنند.

قرص های مولتی ویتامین و سلامت چشم

بیماری تباهی لکه زرد یکی از مهم‌ترین دلایل نابینایی در جهان است. عدم توجه به مشکلات چنین بیماری می تواند پیشرفت این بیماری را افزایش دهد.

یک مطالعه نشان داده است که مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی آنتی‌اکسیدان ممکن است سرعت پیشرفت این بیماری را کندتر کند. با این حال مدرکی وجود ندارد که ثابت کند مصرف این مکمل‌ها در پیشگیری از پیشرفت بیماری در مراحل ابتدایی موثر است.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مولتی ویتامین‌ها می‌توانند خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش دهد.

مضرات قرص های مولتی ویتامین

قرص های مولتی ویتامین در برخی موارد ممکن است مضر باشند. افراط در تغذیه و بحث سلامتی همیشه مضر است. اگرچه دوز بالای برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید است، اما مصرف بیش از حد برخی دیگر می‌تواند به شدت مضر باشد.

ویتامین‌ها بر اساس انحلال‌پذیری آن‌ها در ۲ گروه طبقه‌بندی می‌شوند:

محلول در آب:

مقدار اضافی این ویتامین‌ها توسط بدن دفع می‌شود.

محلول در چربی:

بدن در دفع این ویتامین‌ها راه آسانی پیش رو ندارد و مصرف مقدار زیاد آن‌ها در طولانی مدت می‌تواند مشکل‌ساز باشد. از جمله این ویتامین‌ها می‌توان به ویتامین آ، دی، ای و کا اشاره کرد.

چه کسی باید مولتی ویتامین مصرف کند؟

 هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد که هر کسی باید مولتی ویتامین مصرف کند. در حقیقت این امکان وجود دارد که مصرف مولتی ویتامین‌ها به برخی افراد آسیب بزند.

گروه‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند از فواید مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌ها در رژیم غذایی خود بهره ببرند که شامل گروه‌های زیر می‌شوند:

• افراد مسن
• وگان‌ها و گیاهخوران
• خانم‌های باردار و شیرده
• افرادی که جراحی برای کاهش وزن انجام داده‌اند
• کسانی که رژیم‌های غذایی کم‌کالری می‌گیرند
• افرادی که اشتهای کمی دارند
• کسانی که به دلایلی مواد مغذی کافی را از طریق غذا دریافت نمی‌کنند

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با تغذیه مناسب افراد مسن ”رژیم غذایی سالم برای میانسالان” را مطالعه کنید.

تا جایی که ممکن است، مواد مغذی مورد نیاز بدن را از طریق مصرف غذاهای سالم، میوه و سبزیجات تامین کنید، نه مکمل‌هایی مثل مولتی ویتامین‌ها. برای این منظور سعی کنید همواره غذای تازه مصرف کنید و میوه و سبزیجات را هیچ گاه از برنامه خود حذف نکنید.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با ویتامین ب۶ ”ویتامین B6، عملکرد و منابع آن” را مطالعه کنید.