در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی آمده است که اگر مهریه زن حال باشد، او می‌تواند تا وقتی که مهریه به او پرداخت نشده، از انجام وظایف خود در مورد شوهر اجتناب کند. این امتناع او را از دریافت نفقه محروم نخواهد کرد. به عبارت دیگر، در عقود معوض که دو طرف باید تعهدی را در قبال هم ایفا کنند، می‌توانند تا ایفای تعهد طرف مقابل، از انجام تعهد خود امتناع کنند. به این حق که به واسطه قانون مدنی به آن‌ها اعطا شده، حق حبس گفته می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع حق حبس برای زنان می‌پردازیم.
برای اینکه حق حبس محقق شود، باید تعهدات حال باشند و برای آن‌ها موعد تعیین نشده باشد. تعهدات طرفین باید هم‌زمان باشد و هیچ یک موجل نباشد و یا اگر موجل است، هردو تعهد اجل یکسان داشته باشد. اگر این موعد مقرر یکی نباشد، حق حبس برای طرفی که موعد تعهد او دورتر است ایجاد می‌شود.
- مهریه باید حال باشد. اگر مهر مدت‌دار و دارای زمان باشد، زوجه در زمان معین حق مطالبه آن را خواهد داشت. چون حق حبس مربوط به زمان عقد نکاح است، زوجه در صورتی‌که مهر او حال نباشد نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند.
اما اگر مرد تا زمان رسیدن تاریخ مطالبه مهریه، ایفای وظایف زناشویی را از زوجه مطالبه نکند، زوجه در موعد پرداخت مهریه همچنان حق حبس خواهد داشت. اگر مهر مدت‌دار نباشد، به محض وقوع عقد زوجه مالک مهر است. در صورت نقد بودن مهریه می‌تواند آن را مطالبه کند. تا زمانی‌که مرد مهریه را نپرداخته، زن می‌تواند حق حبس خود را اعمال نماید. لازم به ذکر است که اگر زوج از پرداخت نفقه خودداری کند، زوجه حق شکایت کیفری خواهد داشت. - زوجه در صورتی حق حبس خواهد داشت که پیش از دریافت مهریه وظایف زناشویی خود را ایفا نکرده باشد. بر همین اساس اگر زوجه از زوج تمکین خاص کند، حق حبس او ساقط می‌شود. پس از آن دیگر نمی‌تواند برای دریافت مهریه از تمکین و اجرای وظایف زناشویی خود امتناع نماید.
حق حبس زن با اعسار مرد از بین نمی‌رود زیرا به هر صورت عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه، حق دریافت مهریه و حق حبس را از زن سلب نمی‌کند.
در همین راستا اگر با درخواست زوج و با دادخواست اعسار او، دادگاه مهریه را قسط‌بندی کند یا مهلت عادله دهد، باز هم مهر موجل نخواهد شد. در نتیجه حق حبس زن ساقط نمی‌شود.
لازم به ذکر است که اگر زنی با اطلاع نسبت به عدم توانایی مالی زوج به عقد او درآید، نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند یا تقاضای بطلان عقد را بنماید و اگر بعد از عقد از اجرای وظایف زناشویی خود به اعتبار اجرای حق حبس امتناع نماید، ناشزه شناخته خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب حتی این کارها هم رابطه نامشروع هستند را مطالعه کنید.
