تکلیف مهریه زن بعد از فوت وی چه می‌شود؟

بر اساس قانون مدنی زن به محض عقد ازدواج مالک مهریه می‌شود و مرد از همان لحظه متعهد می‌شود که مهریه همسر خود را بپردازد. به لحاظ عرفی، مطالبه مهریه معمولا حین دعوای طلاق در دادگاه مطرح می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع تکلیف مهریه زن بعد از فوت وی می‌پردازیم.

آیا مرگ زن مهریه را ساقط می‌کند

گاهی ممکن است قبل از پرداخت شدن مهریه یا بخشیده شدن مبلغ آن، یکی از زوجین اعم از مرد یا زن فوت کرده و بمیرد. تکلیف پرداخت مهریه نامشخص باقی بماند.

اما اگر زن فوت کرده باشد، وضعیت مهریه به چه صورت است؟ آیا مهریه زوجه فوت شده از عهده شوهر ساقط شده و مهریه باطل می‌شود؟ پاسخ به این سوال منفی است. یعنی حق مهریه زن فوت شده به قوت خود باقی است.

در پاسخ باید بگوییم که چون مهریه زن طلب یا حق مالی وی قبل از فوت بوده و شوهر مکلف بوده آن را بپردازد، پس از مرگ وی نیز نه تنها حق مهریه وی ساقط یا باطل نمی‌شود، بلکه شوهر مکلف است درصورتی‌که ورثه زن آن را مطالبه کردند، مهریه زن فوت شده را به آن‌ها بدهد. چرا که بعد از فوت هر شخص اصولا حقوق مالی متوفی به ورثه او می‌رسد. لذا ورثه وی این حق را دارند که حق و حقوق مالی وی را به نیابت از وی مطالبه کنند. مهریه زن فوت شده نیز یکی از آن‌ها است.

ذکر این نکته نیز ضروری است که حق مهریه زن فوت شده تنها اختصاص به زن دائم ندارد. بنابراین اگر زنی با عقد موقت یا صیغه نیز به زوجیت مردی در آمده باشد و فوت کند، باز هم ورثه‌اش می‌توانند مهریه وی را مطالبه کنند.

مهریه زن فوت شده به چه کسانی می‌رسد؟

بر اساس قانون مدنی، حکم ارث زوج و زوجه مقرر شده است که بر اساس آن در عقد دائم زن و شوهر از هم ارث می‌برند. یعنی اگر زن به عقد دائم مردی در آمده باشد و در حین ازدواج فوت کند، شوهر او جزو ورثه‌اش محسوب می‌شود. ولی از آن جهت که مرد هم موظف به پرداخت مهریه زن فوت شده بوده در عین حال از او ارث نیز می‌برد (صفت طلبکار و بدهکار در یک فرد جمع شده است)، سهم‌الارث تعلق گرفته به مرد از مهریه زن را کنار می‌گذاریم و سایر ورثه را بررسی می‌کنیم.

ارث فرزندان زن فوت شده

در موردی که زن فوت شده فرزندانی داشته باشد، فرزندان نیز جزو ورثه وی محسوب می‌شوند. به همین دلیل می‌توانند نسبت به مطالبه مهریه مادر فوت شده خود اقدام نموده و پدر یا نا‌پدری آن‌ها موظف است مهریه مادرشان را به آن‌ها بدهد.

ارث پدر و مادر زن فوت شده

در موردی که علاوه بر فرزند، زن فوت شده پدر و مادر در قید حیات نیز داشته باشد، آن‌ها نیز جزو ورثه زن محسوب می‌شوند. به همین دلیل می‌توانند نسبت به مطالبه مهریه دخترشان که فوت شده است اقدام نمایند. شوهر زن موظف است که از مهریه دخترشان به آن‌ها نیز سهم بدهد.

نکته کلی و مهمی که باید در پاسخ به این سوال ذکر کرد این است که مهریه زن فوت شده که به ورثه وی می‌رسد، طبق قانون ارث میان ورثه تقسیم می‌شود.

اگر زن فوت شده فرزند و همسر داشته باشد

اگر زن صاحب فرزند و شوهر باشد، سهم‌الارث شوهرش یک چهارم است. باقی ارثیه متعلق به فرزندان دختر و پسر است. پسر دو برابر دختر ارث می‌برد. آن‌ها در این حد می‌توانند مهریه مادر را مطالبه کنند. اگر علاوه بر همسر و فرزندان، زن فوت شده پدر و مادر نیز داشته باشد، شوهر یک چهارم، پدر و مادر هر کدام یک ششم ارث برده و مابقی متلعق به فرزندان خواهد بود.

اگر زن فوت شده همسر، فرزند و پدر و مادرش در قید حیات باشند

در صورتی هم که زن فوت شده صاحب همسر و فرزند نباشد و یا اینکه فرزندان وی قبل از خودش فوت کرده باشند و همچنین والدین وی نیز در قید حیات نباشند، مهریه طبق طبقات ارث به سایر خویشاوندانی که حق دریافت ارث دارند می‌رسد و آنان می‌توانند اقدام به مطالبه صداق زن بعد از فوت نمایند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا می‌توان به دلیل پرداخت نکردن نفقه طلاق گرفت؟ را مطالعه کنید.