ارثیه علاوه بر اموال و داراییهای متوفی، شامل بدهیها، طلب، حقوق و وظایف به جا مانده از او نیز میشود که پس از مرگ برای ورث او به جا میماند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع شرایطی که ارث به افراد تعلق نمی گیرد میپردازیم.
ارث نوهها
در رابطه با ارثیه نوهها از پدربزرگ باید گفت در حالتی که فرزندان متوفی زنده باشند نوهها ارث نخواهند برد. برای نمونه اگر شخصی دو پسر داشته باشد که این پسران هنگام فوت او زنده باشند، ارث متوفی میان فرزندان تقسیم شده و نوهها ارثی نخواهند برد.
حالت دیگر زمانی است که شخصی که فوت کرده دو فرزند داشته باشد اما یکی از فرزندان قبل از او فوت کند. در اینصورت نوههای شخص یعنی فرزندان پسری که قبل از پدربزرگ فوت شده است از ماترک ارثی نخواهند برد و ارث به فرزند دیگر میرسد.
به عبارت دیگر در صورتیکه پدربزرگ یا مادربزرگ فرزند دیگری داشته باشد، به نوهها ارث نخواهد رسید. چراکه در هر طبقه، درجه اول مانع از ارث بردن درجه بعدی میشود. وجود فرزندان متوفی مانع از ارث بردن نوهها از پدربزرگ و مادربزرگ میشود.
تنها یک حالت وجود دارد که نوهها از پدربزرگ و مادربزرگ خود ارث میبرند. آن هم زمانی است که همه فرزندان پدربزرگ و مادربزرگ فوت شده باشند و فقط نوهها باقی مانده باشند. دراینصورت ارث متعلق به نوهها خواهد بود.
میزان سهمالارث نوهها تابع سهمالارث پدر و مادرشان است. بدین صورت که هر یک از نوههای دختری به میزان سهمالارث دختر متوفی ارث خواهد بود و میزان ارث نوههای پسری به میزان سهمالارث پسر متوفی است که در این امر پسر دو برابر دختر ارث خواهد برد.
شرایطی که ارث به افراد تعلق نمی گیرد
در بحث مالکیت «مالالارث»، وارث باید در قید حیات باشد. چرا که برای فردی که از دنیا رفته مالکیتی نمیتوان فرض نمود. از طرفی هم، ملاک در ارث بردن، تنها نیازمندی اطرافیان نیست. توجه به این نکته نیز ضروری است که همواره اینگونه نیست که نوههایی که پدرشان مرده از عمو، عمه، خاله و داییهای خود نیازمندتر باشند.
با توجه به مطالب بالا، باید گفت که «طبقات ارث» در آیات و روایات، بیان شده است که با وجود طبقه اول ارث، به طبقات دوم و سوم، ارثی نخواهد رسید. این موضوع نیز در روایات وجود دارد که فرزندان در طبقه اول و نوهها در طبقه دوم هستند.
پس در صورتیکه میت فرزندانی دارد (که جزو طبقه اول ارث هستند) و یکی از فرزندان، قبل از پدر از دنیا رفته باشد، او مالک ارثی از طرف پدر نخواهد شد. فرزندان او (نوههای پدر بزرگ، که جزو طبقه دوم ارث هستند) نیز – با وجود طبقه اول – ارثی از پدر بزرگشان نخواهند برد.
البته در صورت نیازمندی آنها شایسته است که وراث طبقه اول، سهمی از ما ترک پدرشان را برای فرزندان برادر خود قرار دهند.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب آیا طلاهای مادر به عروس وی میرسد؟ را مطالعه کنید.