در ازدواج مجدد مرد اعم از عقد دائم یا موقت باید شرایط قانونی رعایت شود؛ اگر مرد شرایط قانونی را رعایت نکند، زن می‌تواند با توجه به موارد ضمن عقد اقدام قانونی انجام دهد. البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که ازدواج موقت بدون اجازه همسر اول و حتی ازدواج دائم بدون اجازه همسر جرم نیست، اما اگر واقعه نکاح دائم ثبت نشود، آن‌گاه جرم رخ داده است. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول می‌پردازیم.
امکان ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول
زوج قادر است بدون رضایت همسر اول نکاح از قبیل دائم یا موقت کند. ولی نمی‌تواند نکاح دوم خویش را ثبت رسمی محضری کند، به بیانی دیگر نکاح مرد بدون رضایت همسر اولش امکان‌پذیر است. لیکن ثبت این ازدواج امکان‌پذیر نخواهد بود. علاوه بر این، وکالت حق طلاق هم جهت زن حاصل می‌شود.
ضمانت اجرای نکاح زوج بدون رضایت همسر اول
همان‌گونه که بیان شد، نکاح مجدد زوج وابسته به رضایت زوجه اول نیست اما چنانچه شوهر بدون کسب رضایت زوجه اول نکاح کند، نخست اینکه نمی‌تواند نکاح دوم خویش را ثبت محضری کند دوم اینکه برای زوجه اول شرط وکالت در طلاق ایجاد می‌گردد.
طبق بند ۱۲ شرط درج شده در سند نکاح اگر زوج همسر دیگری بدون رضایت همسر اول اختیار کند یا به تشخیص دادگاه میان همسران خود به عدالت رفتار ننماید، زوجه حق طلاق خواهد داشت و می‌تواند با انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید.
ضمانت اجرایی دیگر به‌منظور نکاح زوج بدون رضایت، کیفری است. همان‌طور که توضیح داده شد، زوج قادر است بدون اجازه زوجه اول ازدواج کند اما نمی‌تواند ثبت رسمی کند. به لحاظی هم عدم ثبت نکاح، به موجب ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده جرم است.
بنابراین زن اول حق دارد علیه زوج شکایت عدم ثبت ازدواج کند که دادگاه با رسیدگی به مسئله حکم به مجازات زوج می‌دهد. اصولا پرونده‌های کیفری این مجازات جریمه نقدی است.
شایان ذکر است که عدم ثبت ازدواج تنها نسبت به زوج جرم است و درصورتی‌که حداکثر تا یک سال ثبت نگردد جرم محسوب می‌شود.
کسب اجازه نکاح مجدد زوج با حکم دادگاه
اگر همسر زوجه اول شوهر، رضایت به نکاح مجدد مرد داشته باشد یا از انجام تکالیف زناشویی اجتناب ورزد مثلا تمکین نکند و زندگی مشترک خود را ترک نماید، دادگاه به شوهر اجازه نکاح مجدد را می‌دهد.
زوج به‌منظور نکاح مجدد، می‌بایست دادخواستی به طرفیت زوجه اول خویش تهیه کند. در آن خطاب به دادگاه ادله و علل درخواست خویش را اظهار نماید.
دادگاه هم با تعیین وقت بررسی یک نمونه از دادخواست را جهت زوجه اول می‌فرستد تا به آن پاسخ دهد یا جهت جلسه دادگاه خود را آماده کند.
سپس دادگاه با اعمال اقدامات لازم و تحقیق از همسر نخست و بعد از احراز تمکن مالی زوح و اجرای عدالت میان همسران، به مرد اجازه نکاح مجدد می‌دهد. اگر زوج وضعیت و شرایط مالی مناسبی نداشته باشد و زوجه هم راضی به تمکین و انجام تکالیف زناشویی باشد، با تقاضای وی مخالفت خواهد کرد.
دلایل موجه به‌منظور نکاح مجدد زوج
در قانون، نکاح مجدد زوج در سال ۵۳ و با تصویب ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده، قانون‌گذار اساس را بر ممنوعیت نکاح مجدد زوج قرار داده است. این ماده بیان داشته است: «مرد نمی‌تواند با داشتن زوجه، همسر دوم بگیرد جز در موارد زیر:
- رضایت زوجه اول
- عدم توانایی زوجه نخست به اجرای تکالیف زناشویی
- تمکین نکردن زوجه از مرد
- مبتلا بودن زوجه به جنون یا امراض صعب‌العلاج
- محکومیت زوجه به حبس بیشتر از ۶ ماه
- دچار بودن زوجه به هر نوع اعتیاد مضر
- ترک زندگی مشترک از جانب زوجه
- ناباروری زوجه
- غایب مفقودالاثر شدن زوجه
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی این حق به زن ناشزه تعلق می‌گیرد مطالعه کنید.
ناشناس
۲۲ مرداد ۱۴۰۱ در ۹:۵۳ ق٫ظ
ناشناس
۳۱ تیر ۱۴۰۱ در ۱۰:۲۶ ق٫ظ