معامله به قصد فرار از مهریه چه عواقبی دارد؟

گاهی بین دو فرد معامله‌ای واقع می‌شود که در ظاهر تمام شرایط صحت یک معامله را دارد اما انگیزه یکی از طرفین یا هر دو این است که با استناد به وقوع این معامله حقی از طلبکاری ضایع شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع عواقب معامله به قصد فرار از مهریه می‌پردازیم.

انواع معامله به قصد فرار از مهریه 

معامله به قصد فرار از دین ممکن است به‌صورت صوری انجام شود یا واقعی.

• معامله به قصد فرار از دین صوری:

 یکی از شرایط اساسی صحت معامله وجود قصد معامله در طرفین است. معامله‌ای که در آن طرفین قصد واقعی به انجام معامله نداشته باشند، صوری محسوب می‌شود.

یعنی در ظاهر طرفین با یکدیگر معامله‌ای انجام داده‌اند اما در باطن قصد انجام معامله نداشته‌اند. چون معامله صوری یکی از شرایط اساسی صحت معامله یعنی «قصد» را ندارد، باطل است.

اگر علی بدون آن که قصد واقعی به انجام معامله نداشته باشد و صرفا با مادر خود یک مبایعه‌نامه تنظیم کند تا مهریه همسر خود را نپردازد، این معامله به قصد فرار از دین و به‌صورت صوری انجام شده است. چنین معامله‌ای به دلیل اینکه طرفین قصد به انجام معامله ندارند باطل است.

• معامله به قصد فرار از دین واقعی:

 گاهی فرد واقعا قصد انجام معامله دارد اما هدف و انگیزه او از انجام معامله این است که بدهی خود را به دیگری نپردازد. یعنی واقعا قصد دارد مالکیت مال را به دیگری انتقال دهد اما هدف او فرار از دین است.

مثلا علی واقعا خانه خود را به مادرش می‌فروشد و هر دو هم قصد انجام معامله دارند اما هدف علی پرداخت نکردن مهریه همسرش است. چنین معامله‌ای شرایط اساسی صحت معامله را دارد بنابراین صحیح است اما چون با انگیزه فرار از دین انجام شده، در برابر اشخاص ثالث یعنی طلبکاران (در اینجا زن) قابل استناد نیست. منظور از قابل استناد نبودن معامله این است که معامله در برابر طلبکاران معتبر نیست.

عواقب معامله به قصد فرار از مهریه

همان‌طور که گفتیم، معامله به قصد فرار از دین ممکن است صوری یا واقعی باشد. اگر صوری باشد، چون طرفین واقعا قصد انجام معامله نداشته‌اند، آن معامله باطل محسوب می‌شود. کلا معامله صوری چه به قصد فرار از دین باشد و چه نباشد، باطل است.

اما اگر معامله با قصد فرار از دین به‌طور واقعی انجام شد، آن معامله بین طرفین آن صحیح است و تمام آثار خود را ایجاد می‌کند. یعنی فروشنده و خریدار هر دو باید مطابق قرارداد به تعهدات خود عمل کنند. اما این معامله در برابر اشخاص ثالث نظیر طلبکار قابل استناد نیست.

یعنی طلبکار می‌تواند این معامله را نادیده بگیرد. در واقع این معامله فقط بین طرفین معتبر است و در برابر طلبکار معتبر تلقی نمی‌شود. بنابراین امکان توقیف آن مال وجود دارد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب با این توافق، ارث خود را زودتر دریافت کنید را مطالعه کنید.