مثبت گرایی سمی خطرناک است!

هر چیزی اگر بیش از حد استفاده شود و از حد تعادلش خارج شود، آسیب‌رسان خواهد شد. در این مطلب از مجله دلتا مثبت گرایی سمی را توضیح می‌دهیم.

مثبت گرایی سمی چیست؟

مثبت گرایی سمی به‌معنای حفظ خوش‌بینی و نگرش مثبت در هر شرایطی است. گرچه مثبت‌اندیشی امری توصیه‌شده و پسندیده است اما هرچیزی اگر بیش از حد شود، مضر و آسیب‌زننده خواهد شد. مثبت گرایی سمی به‌جای آنکه روی مثبت‌اندیشی تمرکز کند، تلاش می‌کند تا ذهن را از واقعیت‌های تلخ و ناراحت‌کننده که نیاز به درک و رسیدگی دارند، منحرف کرده و جایش را با افکار مثبت اما خیالی پر کند.

مثال‌هایی از مثبت گرایی سمی

این نوع مضر از مثبت‌اندیشی به شکل‌های گوناگونی قابل‌مشاهده است. شاید شما هم با برخی از اشکالش در طول زندگی مواجه شده باشید. برای درک بهتر موضوع به مثال‌های زیر توجه کنید:

• وقتی اتفاق ناخوشایندی رخ می‌دهد، مثلا بیکار می‌شوید، دیگران ممکن است به شما توصیه کنند که خوش‌بین باشید و به جنبه‌های مثبت این مسئله فکر کنید. گرچه این توصیه‌ها خیرخواهانه است اما ممکن است شما را از درددل کردن و رنجی که تحمل می‌کنید، باز دارد.
• گاهی که شخص یا چیز ارزشمندی را از دست می‌دهید، دیگران شاید بگویند که این مسئله حتما حکمتی داشته است. گرچه چنین نظراتی اغلب با هدف آرامش‌بخشیدن به شما گفته می‌شوند اما ممکن است روشی برای دور نگه‌داشتن خودشان از ناراحتی شما باشد.
• وقتی می‌گویید که ناراحت و غمگین هستید، کسی شاید در پاسخ به این حس شما بگوید خوشحالی یک انتخاب است. این بدان معناست که فرد شما را به‌خاطر ناراحت‌بودن سرزنش می‌کند و معتقد است اینکه شما خوشحال نیستید، به‌خاطر این است که نمی‌خواسته‌اید خوشحال باشید.

چرا می‌گوییم مثبت گرایی سمی آسیب‌رسان است؟

این شیوه از مثبت‌اندیشی به افرادی که در حال تجربه دورانی سخت و ناراحت‌کننده در زندگی هستند، آسیب می‌رساند. مثبت گرایی سمی به‌جای آنکه امکان همدلی و درک کردن را فراهم کند، ناخواسته افکار، احساسات و هیجانات منفی افراد را زیر سوال برده و نادیده می‌گیرد.

در ادامه، برخی از آثار زیان‌بار این طرز فکر را مرور می‌کنیم:

حس شرم ایجاد می‌کند

وقتی کسی در حال رنج کشیدن است، می‌خواهد احساسش به رسمیت شناخته شود و عزیزان و خانواده‌اش حمایتش کنند اما مثبت گرایی سمی این احساس رنج را زیر سوال می‌برد و آن را نفی می‌کند. در نتیجه، فرد از اینکه رنج می‌کشد، شرمنده می‌شود.

باعث ایجاد احساس گناه می‌شود

مثبت گرایی سمی کاری می‌کند که فرد خودش را به‌خاطر احساسات منفی یا ناراحت‌کننده سرزنش کند، مقصر بداند و احساس گناه پیدا کند. برای اینکه روابط بهتری با دیگران داشته باشید به مطلب هرگز این موارد را به فرد مضطرب نگویید سر بزنید.

اجازه ابراز احساسات واقعی را به فرد نمی‌دهد

مثبت گرایی سمی نوعی سازوکار پرهیز است. وقتی دیگران چنین رفتارهایی نشان می‌دهند، فرد از ابراز احساسات و مواجهه صحیح با مشکلات عاطفی‌اش باز داشته می‌شود. گاهی اوقات ما این افکار مثبت سمی را در رفتار با خودمان نیز به‌کار می‌بریم و آن‌ها را درونی می‌کنیم. به این ترتیب، هنگام مواجهه با سختی‌های عاطفی، آن‌ها را نادیده می‌گیریم.

مانع رشد فردی می‌شود

مثبت‌اندیشی سمی با خفه کردن احساسات ناراحت‌کننده و چالش‌برانگیز مانع از آن می‌شود که ما به رویارویی با آن‌ها برویم. درحالی‌که این رویارویی می‌توانست ما را رشد دهد و نگرش‌مان را عمیق‌تر کند. مثبت‌اندیشی سمی انگیزه ما برای تغییر شرایط را از بین می‌برد، چراکه از اساس، وجود هر مشکلی را منکر می‌شویم.

ما را بی‌رحم نشان می‌دهد

هنگامی که فردی در حال تجربه شرایط سختی است، مثبت‌اندیشی بی‌جای ما نه‌تنها قدمی در راستای همدلی نیست، بلکه ممکن است ما را بی‌رحم و بی‌احساس نشان دهد. به‌عنوان مثال وقتی کسی با معضلاتی مانند بیکاری،‌ مشکل مالی، بیماری یا مرگ عزیزان دست‌وپنجه نرم می‌کند، گفتن جمله «مثبت فکر کن»، اوضاع را بهتر که نمی‌کند هیچ بلکه ما را در چشم دیگری به انسانی بی‌احساس و سنگدل هم تبدیل می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: مطلب چگونه به دیگران نه بگوییم؟ را بخوانید.