آیا مرد می‌تواند همسرش را از ارث محروم کند؟

پس از فوت، افراد کنترلشان را بر دارایی‌های بجا مانده از خود از دست داده و در صورت داشتن ورثه اموال آن‌ها تحت عنوان ارث به وراثشان می‌رسد. از جمله مسائلی که همواره سبب اختلاف میان وراث متوفی هست، مبحث سهم‌الارث هر یک از افراد است. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع محروم کردن همسر از ارث می‌پردازیم.

 شرایط ارث بردن زن از مرد

• ماده ۸۶۱ قانون مدنی عواملی که باعث ارث بردن از متوفی می‌شود را دو امر بیان کرده که شامل نسب و سبب است. زن پس از آن‌که به عقد دائم مرد درآمد سببیت که‌‌ همان زوجیت است، حاصل می‌شود.
• البته ماده ۸۶۴ بیان می‌کند که «از جمله اشخاصی که به موجب سبب، ارث می‌برند هر یک از زوجین است که هنگام فوت دیگری زنده باشد.» همچنین قانون‌گذار شرط زنده بودن زن را هنگام فوت همسر بیان می‌کند. اگر چنین نباشد هیچ ارثی از بابت سهم زن به فرزندان و بستگان وی از مال شوهر تعلق نمی‌گیرد.
• شرط عمومی بعدی برای ارث بردن زن که برای دیگر وراث باید رعایت شود ماده ۹۴۱ قانون مدنی است. این ماده بیان می‌کند: «زن نباید ممنوع از ارث باشد.» ماده ۸۸۰ قانون مدنی نیز قتل را از موانع ارث دانسته است. یعنی اگر زن، شوهر را که مورث او است، عمدا بکشد از ارث او ممنوع می‌شود.
• شرط دیگر محرومیت آن است که در ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی آمده است که در آن به کافر شدن زن (همسر مسلمان) پیش از مرگ شوهر مسلمان خود اشاره کرده است.

قانونگذار در ماده ۹۳۱ قانون مدنی، مقدار سهم‌الارث زن از اموال همسرش را این‌گونه عنوان می‌کند. هر یک از زوجین که زنده باشند، فرض خود را می‌برد و این فرض عبارت است از یک دوم اموال برای مرد و یک چهارم آن برای زن درصورتی‌که فرد فوت شده فرزند یا نوه نداشته باشد. همچنین یک چهارم اموال برای مرد و یک هشتم آن برای زن، درصورتی‌که میت فرزند و نوه داشته باشد. مابقی اموال بر طبق مقررات بین سایر وراث تقسیم می‌شود.

آیا شوهر این حق را دارد که زن را از ارث محروم کند؟

مطابق ماده ۸۳۷ قانون مدنی: هیچ شخصی نمی‌تواند وراث خود را از ارث محروم کند.

نکته: اگر شخص متوفی در وصیتنامه، شخصی را از ارث محروم کند این وصیتنامه مزبور نافذ نیست، به عبارتی غیر قانونی است. البته محرومیت از ارث با وصیت اگر چه تا یک‌سوم وصیت نافذ و درست است اما در حقیقت محرومیت وراث از کل اموال طبق قانون از ارث مورد قبول نیست.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با دیگر نکات حقوقی در این موضوع، ارث عمه به چه کسانی می‌رسد؟ را مطالعه کنید.