پیش‌نیازهای حقوقی مهم که قبل از ازدواج باید بدانید

در زندگی مشترک، به همان میزان که انجام وظایف اخلاقی، حائز اهمیت است، انجام وظایف حقوقی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بی‌توجهی به این موارد می‌تواند، آسیب جدی به زندگی طرفین وارد کند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع پیش نیاز های ازدواج می‌پردازیم.

اصطلاحات مهم حقوقی برای ازدواج

قصد و رضای طرفین

قصد طرفین، یعنی زوجین قصد انجام عقد را داشته باشند. خواب، مستی و بی‌هوشی، این قصد را زایل می‌کند. داشتن قصد، شرط صحت عقد است. بدین معنی که نبود آن، موجب بطلان عقد است.

اهلیت طرفین

اهلیت به معنی عاقل (دیوانه یا مجنون نبودن طرفین)، بالغ (به سن بلوغ رسیدن) و رشید بودن طرفین است. بر اساس ماده ۱۰۴۱قانون مدنی، عقد نکاح دختر، قبل از رسیدن به سن ۱۳سال تمام شمسی و پسر، قبل از رسیدن به سن ۱۵سال تمام شمسی، با اجازه ولی و داشتن حکم دادگاه انجام می‌شود. برای ازدواج دختران در صورت بکارت در بالاتر از سن مذکور نیز اجازه ازدواج از سوی پدر یا جد پدری، الزامی است.

موانع ازدواج

•  قرابت به معنای محرمیت نسبی و سببی
• شوهر داشتن زن
• عده زن در مورد طلاق، وفات و انقضای مدت عقد موقت
• طلاق مرتبه سوم و نهم
• غیر مسلمان بودن، بدین معنی که ازدواج دائم مرد یا زن مسلمان با غیر مسلمان جایز نیست

مهریه

مهریه، حقی مالی است برای زن که می‌‌تواند به‌صورت منقول (سکه، وجه نقد و غیره) یا غیر منقول (زمین و ملک) تعیین شود. مهریه به دو شکل عندالمطالبه و عندالاستطاعه، تعیین می‌شود.

مهریه عندالمطالبه

زن در هر زمانی، می‌تواند مهریه عندالمطالبه را از شوهر تقاضا و دریافت نماید و در صورت امتناع از پرداخت، از اموال وی وصول می‌‌شود. درصورتی‌که دادگاه، اموالی به اندازه تمام مهریه شناسایی نکند و مرد معسر (ناتوان) باشد، دادگاه زمان و مقدار پرداخت را مشخص می‌کند تا در فواصل زمانی معین پرداخت شود.

مهریه عندالاستطاعه

این نوع از مهریه، تنها در صورت استطاعت (توانایی) مالی شوهر پرداخت می‌شود. درصورتی‌که مرد، مال‌دار نباشد یا اموال او توسط زن و دادگاه شناسایی نشود، قابل پیگیری نیست. اگر به مطالب مهریه علاقه دارید به مطلب تنها در این شرایط، عدم پرداخت مهریه زندان دارد مراجعه کنید.

نفقه

بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن می‌شود. مثل مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل و هزینه‌های درمان و حتی خادم، در صورتی‌که زن عادت به داشتن خادم (خدمتکار) داشته باشد یا به واسطه مریضی، نیاز به آن داشته باشد. در صورت اشتغال و تمکن مالی زن، باز هم شوهر موظف به پرداخت نفقه است.

اجرت‌المثل

طبق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی: «چنانچه زن کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار، اجرت‌المثل تعلق می‌گیرد، به دستور شوهر و با عدم قصد تبرع و نیکوکاری انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید.»

وعده ازدواج

خواستگاری، نامزدی و هر آنچه قبل از اجرای عقد نکاح اتفاق می‌افتد، با عنوان وعده ازدواج شناخته می‌شوند و برای طرفین، ایجاد التزام نمی‌کند. یعنی، هیچ یک از طرفین نمی‌تواند، دیگری را به استناد وعده یا صحبت قبلی در این زمینه، ملزم به اجرای عقد کند.

تمکین

انجام وظایف همسری از سوی زن، تمکین نامیده می‌شود. از آن‌جا که مرد، ریاست خانواده را بر عهده دارد، تمکین و اجرای وظایف همسری نیز برعهده زن است.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب نحوه اثبات رابطه نامشروع از طریق چت  را مطالعه کنید.