سرزمینی مرموز که سنگ‌هایش آواز می‌خوانند!

قبوستان را «سرزمین بستر رودخانه خشک» می‌نامند، اما ۴۰ هزار سال پیش، این منطقه در شرق جمهوری آذربایجان سرسبز بود. پس از آخرین عصر یخبندان، مردم غارنشین گوزن و بز شکار می‌کردند و از دشت‌ها و چمن‌زارها غذا برداشت می‌کردند و از دریای خزر ماهی صید می‌کردند. با مجله دلتا همراه باشید تا تاریخ هزارساله این منطقه را در پارک ملی قبوستان ورق بزنیم و با یکی از اولین آلات موسیقی بشر آشنا شویم.

پس از شکل‌گیری اولین تمدن‌های بشر، گردشگران از شرق و غرب به قبوستان سفر می‌کردند و در غارهای آهکی اقامت می‌کردند و تا قرن بیستم رد پاهایی از خود روی دیوارهای این پناهگاه‌‌ها به جا گذاشته‌اند. این آثار سنگی در قلب پارک ملی قبوستان ، موزه‌ای روباز و منحصربه‌فرد، قرار دارد. در این فلات سنگ آهکی در منطقه نیمه کویری، بیش از ۶ هزار حکاکی روی سنگ و صخره وجود دارد که با نام «سنگ‌نگاره» شناخته می‌شوند.

اشکال هنری باستانی

سنگ‌ نگاره‌ها، باستانی‌ترین آثار هنری است که از تمدن بشر به جا مانده است. موسیقی‌ای در ارتباط با هنر سنگی وجود داشت؛ همچنین رقص، هنر و نقاشی نیز با این آثار مرتبط بودند. اما این روزها فقط سنگ نگاره‌های روی دیوار به جا مانده‌اند. در این کنده کاری‌ها می‌توان تصویر جنگجویان، گاو نر، گوزن و بز، صحنه‌های از ماهیگیری و تصاویری از جانفشانی مردمان آن دوره دیده می‌شود.

این پناهگاه‌ها به مدت چندین هزار سال هم محل زندگی انسان‌ها بودند و هم محل عبادت‌شان. مراسم‌های مذهبی و جادویی و همچنین عبادت اجداد و کوهستان‌ها نیز در این غارها برگزار می‌شد.

سنگ‌های آوازخوان، آلت موسیقی اولیه

قاوال داش (که در زبان ترکی به معنی سنگ دایره زنگی است) که در ورودی این پارک ملی قرار دارد، یکی از ۴ سنگ آوازخوانی است که در قبوستان کشف شده است. زمانی که سنگ‌های کوچک به این سنگ سنگین با ارتفاع ۲ متر برخورد می‌کنند، صدایی شبیه به صدای سنگ تولید می‌شود. این صدا و طنین عجیب به‌خاطر وجود حفره‌های میکروسکوپی داخل صخره است که در نتیجه‌ آب و هوای خشک و تاثیرات گاز طبیعی موجود در منطقه به وجود آمده است.

امروزه گردشگران می‌توانند این آلت موسیقی اولیه را به صدا درآورند و ریتم‌هایی بنوازند که هزاران سال قبل، مردم این منطقه می‌نواختند. هر یک از این سنگ‌ها نشانه‌های خاص خود را دارند. آن‌ها سالیان زیادی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.