تا زمان ادا شدن حقوق و دیون متوفی، تقسیم ارث امکانپذیر نیست.

نحوه تقسیم ارث یکی از پیچیدهترین موضوعاتی است که در قانون مدنی به بررسی آن پرداخته میشود و قوانین مربوط به آن بسیار حساس و دقیق هستند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نحوه تقسیم ارث میپردازیم.
موجبات انتقال ارث
- از متوفی(فرد فوت شده)، مالی به جا مانده باشد.
- باید بین مورث(فرد فوت شده که ارثی از خود به جا گذاشته است) و وارث، رابطه خویشاوندی وجود داشته باشد. این رابطه میتواند سببی یا نسبی باشد. در رابطه سببی، زوجیت دائم موجب ارث میشود، اما در رابطه نسبی نسبت فامیلی (خون) باعث به ارث رسیدن میشود.
- مورث، فوت کرده باشد و وارث در زمان مرگ او زنده باشد. یعنی اگر وارث قبل از فوت مورث از دنیا برود، ورثه وارث هم از مورث ارث نمیبرند.
- جنینی که در شکم مادر است، به شرط آن که زنده به دنیا آید، از مورث خود ارث خواهد برد.
طبقهبندی وراث
افرادی که به موجب نسب (خون) ارث میبرند:
- طبقه اول: پدر، مادر، فرزندان (اولاد)، اولادِ اولاد
- طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر، اولاد آنها
- طبقه سوم: عموها، عمهها، خالهها، فرزندان آنها
اگر افراد طبقه اول زنده باشند، افراد طبقه دوم ارث نمیبرند و اگر اشخاص طبقه دوم زنده باشند، دیگر اشخاص طبقه سوم ارث نمیبرند.
افرادی که به موجب سبب ارث میبرند:
- هر یک از زوجین که در حین فوت دیگری زنده باشد، جزء وارث سببی محسوب میشوند. براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی، زنی که همسر دائمی مرد باشد و قبل از مرگ شوهرش زنده باشد، از او ارث میبرد و طبق قانون اگر دارای فرزند نباشند، یک چهارم و اگر فرزند داشته باشند، یک هشتم اموال شوهر به همسرش ارث میرسد و اگر تعداد همسران دائم متوفی بیش از یک تا چهار باشد، طبق ماده ۹۴۲ قانون مدنی، همان میزان یک هشتم اموال شوهر بین همسران او به نسبت مساوی تقسیم میشود.
- در صورت نبودن وارث برای متوفی، تعیین تکلیف داراییهایش، برعهده حاکم و دادگاه است.
نحوه تقسیم ارث
میزان سهمالارث هر یک وراث بر اساس قانون، تعیین شده است و هر شخصی به همان میزان ارث میبرد. در جداول زیر میزان سهمالارث هر یک از وراث، مطابق قانون مشخص شده است:
مادر:
- اگر میت بیش از یک برادر یا فرزند نداشته باشد: یک سوم
- میت دو برادر یا چهار خواهر یا فرزند داشته باشد: یک ششم
زوجه(زن):
- اگر همسر فوت شده اش فرزند نداشته باشد: یک چهارم
- اگر همسر فوت شده اش فرزند داشته باشد: یک هشتم
زوج(مرد):
- همسر فوت شده زوج، فرزند نداشته باشد: یک دوم
- همسر فوت شده زوج، فرزند داشته باشد: یک چهارم
- در صورتی که میت تنها یک فرزند دختر داشته باشد: یک دوم
- اگر تنها یک خواهر پدری یا پدر و مادری داشته باشد: یک دوم
- اگر میت دو دختر و بیشتر و بدون فرزند پسر باشد: دو سوم
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب محروم کردن از ارث، قانونی یا غیر قانونی؟ را مطالعه کنید.