تمدن شهر سوخته یکی از شگفتی‌های دنیای باستان است. این شهر مهمترین مرکز استقرار و در حقیقت پایتخت منطقه در دوران مفرغ بوده است. این شهر در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و در یک برآمدگی بین دریاچه هامون و رود هیرمند بنا شده است که همین مورد ماهیگیری را به یکی از منابع درآمد اصلی مردم شهر تبدیل کرد. با مجله دلتا همراه باشید تا بیشتر درباره شهر سوخته بدانیم.
چرا شهر سوخته سوخت؟
مهمترین سوال برای باستان‌شناسان در بررسی‌های این منطقه این بود که چرا شهر سوخته سوخت؟ اما آیا واقعا این شهر، سوخته است؟ در این زمینه کارشناسان باستان شناسی نظریه‌های مختلفی دارند. در بررسی‌های اولیه گروهی از باستان‌شناسان خارجی، به دلیل وجود لایه‌های خاکستر وسیع در این منطقه و مشاهده آثار سوختگی در بناها، لقب شهر سوخته را به این شهر دادند. بنا بر نظر بعضی کارشناسان شهر سوخته دو بار به آتش کشیده شده است. بار اول در دوران رشد و شکوفایی و بار دوم به زمان نابودی شهر مربوط می‌شود، اما اختلاف نظرهایی در این باره وجود دارند و برخی دیگر از محققان این نظریه را رد می‌کنند.
برخی کارشناسان تاثیرات خشکسالی و از بین رفتن منابع آب را دلیل کم شدن تدریجی دام‌ها و محصولات کشاورزی و از بین رفتن آن‌ها می‌دانند و در نهایت استفاده مردم از بقایای شهر برای تهیه آتش و درست کردن غذا، باعث تخریب کامل شهر شد. در این نظریه که از طرف مهدی مرتضوی استاد باستان شناس دانشگاه سیستان و بلوچستان و عضو هیئت علمی این دانشگاه مطرح می‌شود، آتش سوزی در شهر سوخته رخ نداده است.
امروزه کارشناسان معتقد هستند که به دلیل رونق صنعت و وجود مناطق صنعتی در اطراف شهر در گذشته، تلی از خاکستر ناشی از فعالیت‌های این مناطق را پوشانده بوده است. تغییرات اقلیمی و از بین رفتن رونق صنعت و تجارت، اصلی‌ترین دلایل زوال بوده‌اند.
کشفیات عجیب شهر سوخته
یافته‌های متنوعی از این شهر به دست آمده که باعث تعجب باستان شناسان شده است. از جمله:
- اولین جراحی مغز در ۴۸۰۰ سال پیش در این شهر انجام شده است
- ساکنان کفش تولید می‌کرده‌اند و صنعت کفاشی داشته‌اند
- کهن‌ترین انیمیشن (جان بخشی) و تصویر متحرک یافت شده است که در این انیمیشن بزی به یک بوته گیاه نگاه می‌کند و از آن بالا می‌رود
- برای اولین بار در ۳۰۰۰ قبل از میلاد شتر مورد استفاده قرار گرفته است
- یک خط کش چوبی باستانی با دقت نیم میلی متر در این شهر یافت شده است
- مردمان آن روز از شطرنج و تخته نرد استفاده می‌کرده‌اند
- مراکز صنعتی مردم شهر سوخته خارج از شهر بوده است
- تعدادی لوله‌های سفالی در این شهر پیدا شده که احتمالاً جهت آب‌رسانی یا دفع فاضلاب استفاده می‌شده است
- پارچه‌هایی که یافت شده مطلقاً در هیچ کجای ایران یافت نشده است
- صنایعی مانند ریسندگی، خراطی، معرق‌سازی، مرمرسازی، سفال‌گری، مهرسازی، حصیربافی و ساخت ابزار فلزی در شهر رواج داشته است.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی با جاذبه‌های گردشگری بیشتر “مرز حیرت‌انگیز جنگل و بیابان در ایران” را مطالعه کنید.
ناشناس
۲۶ آبان ۱۳۹۹ در ۱:۰۶ ق٫ظ