اپلیکیشن مجله دلتا را دانلود کنید
به دنبال طلاق والدین و یا فوت یکی از آنها، مسئله حضانت فرزندان به موضوع مهمی تبدیل می‌شود؛ چرا که کودکان نیازمند مراقبت و حمایت جسمی یا عاطفی هستند. لزوم رعایت مصلحت کودکان از هر چیزی مهم‌تر است، در صورت عدم رعایت مصلحت فرزند، می‌توان حضانت را از دارنده آن گرفت یا سلب کرد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی سلب حضانت از مادر به دلیل عدم صلاحیت می‌پردازیم.
قانون حضانت
در قانون مدنی، حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر تا هفت سالگی با مادر است. قانون به دلیل اینکه کودک در این سن نیازمند عاطفه مادر و مهر و محبت از جانب اوست و بسیاری از نیازهای فرزند توسط مادر تامین می‌شود، حضانت کودکان را تا هفت سالگی بر عهده مادر قرار داده است اما بعد از هفت سالگی، حضانت فرزند تا سن بلوغ، در دختران نه سال تمام قمری و در پسران پانزده سال تمام قمری بر عهده پدر است؛ بعد از این سن خود فرزند می‌تواند انتخاب کند که می‌خواهد با کدامیک از والدینش زندگی کند.
سلب حضانت
قرار دادن حضانت فرزند تا هفت سالگی بر عهده مادر، به دلیل لزوم رعایت مصلحت طفل بوده است. هرگاه حضانت مادر بر فرزند به مصلحت طفل نباشد و مادر صلاحیت لازم برای حضانت فرزند را نداشته باشد، می‌توان حضانت را از وی پس گرفت. در ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی در این خصوص تعیین تکلیف شده است. بر اساس این ماده، در صورتی که مادر در مدتی که حضانت بر عهده اوست مبتلا به جنون یا دیوانگی شود، یا با شخص دیگری ازدواج کند، حضانت از وی سلب می‌شود. همچنین براساس ماده اصلاحی ۱۱۷۳ قانون مدنی، در خصوص سلب حضانت از دارنده آن که به طور کلی در مورد مادر و پدر به کار می‌رود، چنین مقرر شده است که: هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
موارد عدم‌صلاحیت مطابق با قانون
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
- اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار
- ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشک قانونی
- سوء‌استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق
این مصادیق انحصاری نیستند؛ بلکه در هر مورد که مصلحت کودک به خطر بیفتد، می‌توان حضانت را از دارنده آن سلب کرد.
دعوای سلب حضانت
به منظور سلب حضانت بایستی به دادگاه دادخواست ارائه داد. در این دادخواست، هر کسی که مدعی وجود یکی از دلایل سلب حضانت است، باید به استناد وجود یکی از شرایطی که در بالا ذکر شده‌است، دادخواست را تنظیم کند. مثلا اگر مادر کودک را کتک می‌زند و این کتک زدن بیشتر از حد متعارف باشد و مصلحت طفل را به خطر بیندازد، می‌توان این دادخواست را به دلیل کتک زدن بیش از حد متعارف کودک تنظیم کرد و اگر هم آثار ضرب بر روی بدن کودک وجود دارد، گواهی پزشک قانونی گرفت؛ در این حالت، دادگاه به درخواست رسیدگی کرده و در صورتی که مصلحت طفل اقتضا کند، حضانت کودک را به دلیل عدم صلاحیت از مادر سلب خواهد کرد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر تکلیف مهریه پس از فوت زن یا شوهر را مطالعه کنید.
