جاهای دیدنی تهران ؛ سردر باغ ملی

جاذبه های نمادین پایتخت دعوت‎تان می‌کنند تا تهران پر همهمه را پشت سر بگذارید و وارد خیابان هایی شوید که روزگاری بیشترین دیدنی ها را در خود جای داده بودند. همان هایی که زیر سقف دودی تهران امروز گمشده‌اند و به جای دیدنی های پایتخت، لقب جاذبه های تاریخی تهران را به خود اختصاص داده‌اند. جایی مثل باغ ملی که نخستین فضای سبز عمومی پایتخت بود و سردر آن تا قبل از ساخت برج آزادی به عنوان نماد شهر شناخته می‌شد. با صفحه گردشگری مجله دلتا بمانید تا برای دیدن سردر باغ ملی به تهران قدیم سفر کنیم.

سر در باغ ملی

اینجا هر روز تعداد بیشماری گردشگر، چه خارجی و چه داخلی را به سوی خود می‌کشاند. همه را در همان ابتدای بازدید محو کاشی کاری های زیبایش می‌کند و معماری منحصر به فردش را به رخ رهگذران می‌کشد. اصلاً خیابان امام خمینی حال و هوای ویژه ای دارد. این خیابان شاید پر همهمه و پر ترافیک باشد، اما ممتاز ترین سازه ها را در خود جای داده است. سردر باغ ملی یکی از بناهای این خیابان است که روزگاری به عنوان نماد این کلانشهر شناخته می‌شد و امروزه تبدیل به جاذبه ای تاریخی و خیره کننده، بین دیگر جاهای دیدنی تهران شده است.

در زمان قاجار این سردر دروازه ای برای ورود به میدان مشق بود که در زمان فتحعلی شاه قاجار به عنوان منطقه‌ای نظامی و برای تمرین رزمی قشون استفاده می‌شد. یکی از بزرگترین میدان های نظامی تهران. این میدان در دوره ناصرالدین شاه مورد مرمت قرار گرفت و دیواری با طاق‌ های آجری گرداگرد آن کشیده شد. دروازه‌ ای زیبا با یک درِ دو لنگه و دو طاق نمای نصب شده در جوارش که گاهی ناصرالدین شاه از بالای آن مشق نظامیان را تماشا می‌کرد.

پس از آن طرح برپایی نخستین باغ همگانی (پارک) شهر تهران، در زمین های میدان مشق انجام گرفت و نام این میدان به باغ ملی تغییر یافت؛ اما کم کم سر و کله ساختمان ها در آن پیدا شد و کاربری های تازه ای پیدا کرد. سازه های موجود در محدوه این میدان از دوران گذشته همچنان بر جای مانده‌اند.

سردر باغ ملی از کجا آمد؟

در سال ۱۲۷۸، محمد حسین خان سپهسالار، دروازه‌ای زیبا با دو لنگه در و دو طاق نمایِ مجاور آن، در شمال خیابان و میدان سپه (امام خمینی فعلی‌) نصب کرد که ناصرالدین شاه از بالای آن مشق نظامیان را تماشا می‌کرد.

پس از آن رضا شاه که بر تخت شاهی تکیه نزده بود، دستور ساخته شدن سردر باغ ملی را صادر کرد و محدوده میدان مشق صاحب یک سر در جدید شد. و کمی بعد همه ساختمان‌ های مجاور آن به دستور مستقیم رضا شاه ساخته و دستور تخریب دروازه قبل اجرا شد.

در همین ارتباط قسمت غربی میدان و بنا های دیگر به باغ ملی تبدیل شد و سر در بزرگ الماسیه  را بر سردر باغ ملی نصب کردند.

معماری سردر باغ ملی

این سردر توسط جعفرخان معمار کاشانی، طراحی و ساخته شده است؛ استاد اسماعیلی سفت کاری بنا را انجام داده و کریم منیژه ستون‌ ها را ساخته است؛ البته در این میان نباید هنر ساخت کاشیِ استاد خاک نگار مقدم و کاشی‌کاری‌ استاد حسین کاشی‌ پز را نیز فراموش کرد.

این بنا ترکیبی از سبک معماری ایرانی-اروپایی معروف به سبک رضا خانی است و در کاشی کاری ها و کلاه فرنگی بیش از هر جای دیگر خود نمایی می‌کند. هشت ستون آجری در نمای بیرونی این سردر دیده می شود که به صورت جفت طراحی و ساخته شده اند.

پهنای این سردر حدود ۲۸ متر است که البته در قدیم دو اتاق نگهبانی و بازرسی نیز در قسمت غربی و شرقی قرار داشت و بر پهنای آن می‌افزود.

در بخش بالای سردر باغ ملی جایگاه دیده‌بانی، و نقاره زنی وجود دارد. اتاقکی در بالای ورودی میانی که به صورت کلاه فرنگی است و الهاماتی از معماری روسیه در آن به چشم می‌خورد. در قدیم این اتاقک نقارخانه بود و با نواختن شیپور در آن مردم تهران از طلوع و غروب خورشید باخبر می‌شدند.

دو لنگه در آهنی، با طرح های برنز کاری شده شامل طرح‌های گل و مرغ شبیه اژدها یا پرنده خیالی هما، طرح شیر و خورشید، و سر شیر که به شکل زیبایی مشبک کاری شده‌اند.

۴۵ کتیبه روی کاشی و دو کتیبه فلز کاری نیز در بنا تعبیه شده نقش و نگارهایی است که به رنگ لاجوردی‌، فیروزه‌ای‌، کرم‌، زرد، قهوه‌ای‌، طلایی‌، قرمز، سفید و سبز در آن دیده می‌شود، چیزی که این سردر را به سازه زیبا و تماشایی تبدیل کرده است.

آنجا دیگر خبری از شلوغی خیابان امام خمینی و آن همه رفت و آمد نیست. در حالی که در یک دنیا زیبایی قدم می‌زنید، نسیم خنک می‌وزد و تپیدن قلب تهران قدیم را به خوبی احساس می کنید.

شاید شما هم از آن دسته افراد هستید که با شنیدن نام تهران قدیم به محله ای قدیمی می‌اندیشند که در آنجا فقط می‌توانید به تاریخ سفر کنید و حتماً هم سردر باغ ملی برایتان همین را تداعی می‌کند، اما جالب است به شما بگویم سخت در اشتباهید. کافیست از آن گذر کنید و به آن سوی دروازه بروید.