جهیزیه ؛ مال زن است و می تواند آن را پس بگیرد

اموالی که طبق رسوم قدیم زن به خانه شوهر می‌آورد، به عنوان جهیزیه شناخته می‌شود.اصولا زن نیز مانند مرد می‌تواند در اموال خود هر تصرفی انجام دهد و در واقع در مسائل مالی خود استقلال تام دارد. برای آگاهی بیشتر از مراحل استرداد جهیزیه با مجله دلتا همراه باشید.

سیاهه جهیزیه

زن باید جزئیات اموال مربوط به جهیزیه خود را درفهرستی یادداشت کند.به این نوشته  در اصطلاح “سیاهه جهیزیه” گفته می‌شود. زن باید این سیاهه را به امضای مرد برساند.

امضای مرد به این سیاهه اعتبار می‌دهد، اما در صورتی که اثر انگشت شوهر نیز در سیاهه اموال زن درج شود، این موضوع، اعتبار این سند عادی را بیشتر خواهد کرد.

در سیاهه اموال زن ذکر می‌شود که به عنوان مثال یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و نظایر آن به عنوان جهیزیه تهیه شده است.

جهیزیه از نظر قانون

جهیزیه در قانون، از حقوق مادی زن به حساب می‌آید که هر زمانی بخواهد می‎تواند آن را از همسرش درخواست کند. در کشور ما، جهیزیه به رسم امانت و بنا بر عرف از سوی زن در اختیار مرد قرار می‌گیرد و مرد فقط می‌تواند از منافع آن استفاده کند.

وظیفه تهیه جهیزیه از نظر قانون برعهده مرد است؛ بنابراین وقتی جهیزیه را زن به خانه  مرد می‌آورد عاریه دهنده می‌تواند هر زمانی که اراده کند، مورد عاریه را از عاریه گیرنده پس بگیرد. مرد نیز به عنوان امین زن، فقط تا زمانی که از آن درست استفاده کند و صدمه‌ای به آن وارد نیاورد می‎تواند از جهیزیه بهره مند شود.

جهیزیه از نگاه شرع

همان گونه که گفته شد جهیزیه که همان لوازم خانگی است از اجزای نفقه محسوب می‌شود و از نظر شرع اصولا بر عهده مرد است.

به طور کلی در شرع اسلام شوهر دو تکلیف مالی نسبت به زن دارد؛ یکی مهریه است که مقدار آن در حین عقد یا توافق زوج ها تعیین می‌شود و دیگری نفقه است که برخلاف مهریه، فقط یک حق و دین مالی است که زن می‌تواند آن را مطالبه کند.

 نفقه یک حکم تکلیفی است که حتی اگر زن توانایی مالی داشته باشد از گردن مرد ساقط نمی‌شود. بنابراین، از نظر فقهی تردیدی وجود ندارد که تأمین کلیه وسایل زندگی بر عهده شوهر است و از ابتدای تشکیل خانواده شوهر باید وسایل مورد نیاز زندگی را تأمین کند، در ضمن اگر شوهر هم توانایی خرید و تأمین وسایل مورد نیاز زندگی را ندارد همسرش باید به کمترین امکانات شوهر قناعت کند.

جهیزیه از نظر عرف

جهیزیه از پدیده‌هایی است که در مناطق و قومیت‌ های مختلف کشورمان طبق آداب و فرهنگ خاص آن منطقه تعیین و بین طرف‌های ازدواج بر سر آن توافق می‌شود. البته در بسیاری از نقاط کشورمان به خصوص در شهر‌های بزرگ جهیزیه بر عهده خانواده عروس است و طی توافقی دوجانبه فقط چند وسیله بزرگ زندگی را داماد تهیه می‌کند. اما بعضی قومیت‌ها هم عرف خاص خودشان را دارند. در برخی از شهر‌های کشورمان هم مانند شهر‌های استان خراسان شمالی جهیزیه بر عهده مرد است و او لوازم را تهیه می‌کند.

اگر هم زن و مرد توافقی در خصوص جهیزیه نکنند زن می‎تواند با استناد به سیاهه برای گرفتن جهیزیه خود اقدام کند.

استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه یا بردن جهیزیه آسان است و معمولا مشکلی در این خصوص وجود ندارد. زن می‌تواند از طریق دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف برای استرداد جهیزیه به استناد فهرست کالاهایی که به خانه مرد آورده است  دادخواست تقدیم کند.

می‌دانیم که جهیزیه اموال و وسایلی است که در زندگی مشترک استفاده می‌شود بنابراین طلا‌های زن متعلق به او و در تصرف اوست و عرفا جزء جهیزیه محسوب نمی‌شود. باید توجه داشت که اگر هم زن طلا‌ ها را با خود به منزل شوهر آورده باشد در تصرف خود او بوده ، زیرا در مجالس و مهمانی‌های روزمره استفاده می‌کرده است مگر این که مدعی شود  طی دوران زندگی مرد آن‌ها را برداشته است که از مقوله استرداد جهیزیه خارج است.

مراحل استرداد جهیزیه:

اگر زن تصمیم به  استرداد جهیزیه خود گرفته است  می تواند به یکی از شیوه های زیر برای گرفتن جهیزیه اقدام کند.

*مراجعه به شورای حل اختلاف

*برای اطلاع از چگونگی استرداد جهیزیه با وکیل استرداد جهیزیه گفتگو کنید تا شما را برای مراجعه به شورای حل اختلاف راهنمایی کند.

*برای استرداد جهیزیه باید دادخواست تنظیم شود که در صورت نیاز برای تنظیم دادخواست می توان با وکیل استرداد جهیزیه مشورت کرد

*برای استرداد جهیزیه در کمترین زمان و بدون حضور خود در شورای حل اختلاف، با وکیل استرداد جهیزیه و با تجربه به صورت حضوری مشورت کنید و در صورت نیاز وکیل بگیرید و بعد از مشخص شدن وسایل جهیزیه، به وکیل وکالت بدهید که اینکار را به جای شما انجام دهد.

*اگر برای استرداد جهیزیه قصد داشته باشید که وکیل بگیرید باید مدارک زیر را به او تحویل دهید.

اصل سند ازدواج

اصل شناسنامه زن

اصل کارت ملی زن

فهرست ( سیاهه ) جهیزیه معتبر

در صورت نبود اصل سند ازدواج باید کپی آن از دفترخانه ای که عقد صورت گرفته است دریافت شود.