مزاحمت و ممانعت از حق طبق قانون چه مجازاتی دارد؟

شاید برای بسیاری از مردم این سوال پیش آید که مزاحمت  و ممانعت از حق چه تفاوتی دارند و در مواردی که کسی برای آن‎ها مزاحمتی ایجاد می‎کند، کدام شکایت را باید به دادسرا ارائه دهند؟ در این مطلب به رفع این ابهام خواهیم پرداخت.

مطابق قانون هیچ کس نمی‌تواند استفاده از حق خود را وسیله مزاحمت دیگران قرار دهد. یا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده نماید و یا استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.

طبق قانون مجازات اسلامی مرتکب به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم می‌شود و دادگاه پس از رسیدگی، علاوه بر اعمال مجازات، حسب مورد متجاوز را به رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق و برگرداندن اوضاع به حالت اولیه و قبل از ارتکاب جرم محکوم می کند .

همچنین، دادگاه ملکف شده است دستور به رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق صادر کند.

ممانعت از حق:

جرم ممانعت از حق، عبارت است از اینکه کسی مانع استفاده مالک از ملکش شود. به عنوان مثال، کسی در آپارتمان خود با ایجاد تغییراتی مانع استفاده همسایه طبقه بالا یا پایین در استفاده از آب یا برق یا تلفن وی شود.

در این حالت شخص نه متصرف عدوانی است و نه مزاحم بلکه مانع از آن می‌شود که صاحب حق از حق خود استفاده کند برای مثال شخصی حق عبور از زمین دیگری یا حق استفاده از مجرای آبی ملک او را دارد ولی آن شخص جلوی آب را گرفته و نمی گذارد آب عبور کند.

مزاحمت از حق:

جرم مزاحمت عبارت از این است که کسی بدون خارج کردن مال از تصرف مالک، مزاحم تصرف و استفاده وی شود. به عنوان مثال، کسی به عمد و به قصد مزاحمت و اخلال در زندگی عادی دیگری، با ریختن تیرآهن یا شن و ماسه مقابل درب منزل دیگری مانع ورود و خروج مالک به منزلش شود.

دعوای مزاحمت در صورتی‎که منتهی به اختلاف در حقی که موجب مزاحمت شده است نباشد، مدعی نمی‌تواند از منکر مزاحمت درخواست سوگند نماید، مگر آن که در دعوی مزاحمت، مدعی علیه ادعا کند حقی از او زائل گردیده است، در این صورت مدعی می‌تواند نسبت به آن امر درخواست سوگند نماید.

به دلیل اهمیت این دو جرم، رسیدگی به آن‎ها خارج از نوبت صورت گیرد و مقام قضایی مکلف است با تنظیم صورت‌مجلس، دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی صادر کند. چنانچه تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و دلایل قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد، مطابق قانون، قرار بازداشت آنها صادر خواهد شد و مدعی می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و درختان و نیز رفع آثار تجاوز را مطرح کند.

همچنین هرکس به قهر و غلبه (زور و اجبار)، به ملکی وارد شود که در تصرف دیگری است، اعم از آن که محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود، به قهر و غلبه نبوده اما بعد از اخطار، متصرف به قهر و غلبه مانده باشد، علاوه بر رفع تجاوز، حسب مورد به یک تا ۶ ماه حبس محکوم می‌شود.

هرگاه مرتکبان دو نفر یا بیشتر بوده و دست‌کم یکی از آنها حامل سلاح باشد، به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد. هرگاه نیز کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند، علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

بهترین راه برای کسب و جمع آوری دلیل اثبات برای جرم این است که هنگام مزاحمت، به پلیس ۱۱۰ اطلاع دهید تا مامور ۱۱۰ درزمان وقوع جرم به محل آمده و مشهودات عینی خود در زمان وقوع جرم را صورت‎جسله نماید. این صورت‎جلسه اعتبار شهادت شهود را داشته و برای دادسرا کفایت می‎نماید تا جرم شما اثبات شود.