اینجا عمارت باشکوه پادشاهی است که پادشاهی نکرد

ارگ کریم‌ خان یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های توریستی و گردشگری شیراز با معماری فوق‌العاده‌ای است که هرساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر ایران می‌شود. مجله گردشگری دلتا در این مقاله به معرفی این بنای تاریخی منحصربه‌فرد پرداخته است، با ما همراه شوید.

ارگ کریم خان زند

ارگ کریم خان یکی از جاذبه‌های گردشگری و توریستی در شهر شیراز است. بنایی که هم به لحاظ نظامی و هم به لحاظ مسکونی از معماری فوق‌العاده‌ای برخوردار است. بخش درونی این بنا یعنی در واقع محل زندگی کریم خان، با اتاق‌ها و ایوان‌های نقاشی شده و باغچه‌ها و آب‎نماها تزیین شده است. از نظر نظامی این بنای استوار با دیوارهای دوازده‌متری و برج‌های چهارده‌متری که در چهارگوشه از آن مراقبت می‌کرده‌اند نیز یک بنای منحصربه‌فرد است.

ارگ چرا؟

کریم خان مردی نظامی بود و  این باعث می‌شد همیشه امنیت اندرونی‌اش جزء اولویت‌های زندگی‌اش باشد. به همین دلیل برای عمارت خود که در مرکز شیراز ساخته بود چهار برج در چهار طرف آن در نظر گرفت. می‌گویند در قدیم خندقی هم در اطراف بنا وجود داشته که امروزه خبری از آن نیست. ارگ، در اصل به معنی قلعه‌ای است که در میان قلعه‌های بزرگ‌‎تر ساخته شده باشد. با این‎که این بنا نشانی از ارگ ندارد، اما مردم خودشان آنجا را به نام «ارگ کریم خان» نام‎گذاری کرده‌اند.

اتاق‌های ارگ

وارد ارگ کریم خان که بشویم در اضلاع شمال، غرب و جنوب یک ایوان با شش اتاق مسکونی دیده می‌شود و در ضلع شرقی نیز حمام خصوصی ساخته شده است. داخل اتاق‌ها مزین به گچ‌بری و مقرنس‌کاری است، همچنین طاقچه‌هایی در اتاق‌ها تعبیه شده که نقوش تذهیب بالای آن، جلوه‌ای خاص به فضا بخشیده است. پنجره‌های مشبک و شیشه‌های رنگین نیز خود به‌تنهایی بخش اعظمی از زیبایی بنا را به دوش می‌کشد.

شاه‌نشین

شاه‌نشین در همه عمارت‌های تاریخی وجود دارد. اتاقی که سقفی مرتفع‌تر از سایر اتاق‌ها دارد، با درهای متعدد که گاهی آن را پنج‎دَری نیز می‌نامیدند که مجلل‌تر و با تزیینات زیباتری نسبت به دیگر اتاق‌های اندرونی ساخته می‌شده است. ارگ کریم خان، دارای سه شاه‌‎نشین، شاه‌‎نشین شمالی، مناسب فصل زمستان و شاه‌‎نشین غربی، مناسب برای روزهای گرم تابستان است. جالب این‎که از شاه‎‌نشین سوم، در همه‎ فصل‌های سال استفاده می‌شده است.

حمام

امروزه برای دیدن هر عمارت یا کاخی که می‌رویم، حمام هم به‌عنوان یکی از دیدنی‌های بنا خودنمایی می‌کند، چراکه هم به لحاظ معماری و هم به لحاظ تزیینات دست‌نخورده، حرفی برای گفتن دارد. ازآنجاکه باید همه چیز شایسته خانواده سلطنتی ساخته می‌شد، وسعت این بخش از بنا نیز زیاد و دارای قسمت‌های مختلفی بوده است. مثلا بخش «سر بینه» در این حمام‌ها تنها مخصوص تعویض لباس نبوده و کارهایی مثل مشت‌و‌مال، خال‌کوبی، حجامت، درست‌کردن چای و قلیان نیز در آن انجام می‌شده است.

پیشنهاد مطالعه: مطلب گنجینه‌ای پنهان در قلب جنگل‌های لفور را مطالعه کنید.