قانون‌گذار ایرانی توجه فراوانی به مصلحت طفل یا فرزندان طلاق نموده و با سلب حق حضانت از پدر و مادر در اکثر موارد سعی نموده است تا در راستای حفظ مصلحت کودک گام بردارد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع سلب حضانت از پدر و مادر می‌پردازیم.
حق حضانت چیست؟
حق حضانت به معنای سرپرستی کردن و نگهداری از فرزند است که اصولاً بر عهده پدر و مادر است. حضانت به معنای تعلیم و تربیت و رشد جسمی و فیزیکی و توجه به رشد عاطفی کودک است و تنها به معنای نگهداری از وی برای حفظ جان و رشد جسمی نمی‌شود. این حق در طول تاریخ بیشتر به نفع پدر بوده است اما امروزه شاهد تحولاتی در قانون مدنی هستیم که به خوبی حق حضانت را میان پدر و مادر تقسیم نموده است.
طبق قانون حق حضانت از فرزندان از بدو تولد تا هفت سالگی بر عهده مادر است. تفاوتی ندارد که فرزند مورد نظر دختر است یا پسر! بعد از هفت سالگی فرزند این حق به پدر منتقل می‌شود تا زمان بلوغ فرزندان ادامه دارد. بنابراین پدر باید از سن هفت تا نه سالگی از دختر و از سن هفت سالگی تا ۱۵ سالگی از پسر خود نگهداری نماید. تعیین محل زندگی بعد از سن بلوغ بر عهده فرزندان است. آن‌ها می‌توانند در چهارچوب قانون مبادرت به تعیین یک محل مانند منزل پدر و مادربزرگ برای زندگی نمایند.
موارد سلب حق حضانت از پدر و مادر
قانون‌گذار به صورت مشخص و حصری مبادرت به تعیین عواملی که باعث می‌شوند تا حق حضانت از پدر و مادر سلب شود نپرداخته است. بلکه این مسئله را مبتنی بر مصلحت طفل نموده و بیان می‌کند. اگر والدین دچار انحطاط اخلاقی شوند به گونه‌ای که صلاحیت تعلیم و تربیت طفل را نداشته باشند یا کودک نزد آن‌ها در امنیت جانی و فیزیکی نباشد، به نحوی که کودک را به شدت کتک بزنند و در مواردی از این قبیل با سلب حق حضانت فرزندان مواجه می‌شوند.
انحطاط اخلاقی می‌تواند شامل هر مسئله‌ای باشد که طبق عرف و عادت اجتماع به عنوان یک رفتار قبیح و غیر اخلاقی شناخته می‌شود. مثلاً والدین یا یکی از آن‌ها با افراد غریبه و نامحرم رابطه نامشروع برقرار نمایند یا مبادرت به شرب خمر نمایند. همچنین کتک زدن و عدم امنیت کودک شامل کتک زدن‌های غیر‌متعارف است و شرط استفاده از سلاح گرم یا سرد نیز در خصوص آن قید نشده است. اگر به مسائلی پیرامون مجازات علاقه دارید به مطلب مجازات این زنا متفاوت است می‌پردازیم.
به صورت کلی می‌توان گفت هر مسئله‌ای که مصلحت طفل را تحت تاثیرات نامطلوب خود قرار دهد یک ادله محکم برای سلب حق حضانت از پدر و مادر است. به عنوان مثال می‌توان به مسئله اعتیاد خانمان‌سوز اشاره کرد یا پدر و مادری که اهل قمار هستند. افرادی که از وضعیت کودک آگاهند و همچنین طرف مقابل (زمانی‌که کودک نزد یکی از والدین خود نگهداری می‌شود) و دادستان توانایی طرح دادخواست در خصوص سلب حق حضانت را دارند.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب مجازات بی‌آبرو کردن افراد سنگین است را مطالعه کنید.
