دیدنی‌ترین مراسم عاشورا در ایران

عزاداری محرم با فرهنگ و آداب شهرهای مختلف درهم آمیخته شده است. هر یک از مناطق کشورمان هم سبک و سیاق خود را در عزاداری و برپایی مراسم سوگواری دارند. از سوی دیگر در بسیاری از سنت‌های عزاداری شهرهای مختلف، شباهت‌های فراوانی وجود دارد. برپایی دسته‌های عزاداری، تعزیه، گرداندن علم و نخل و تهیه غذای نذری از جمله مراسمی است که در شهرهای کشور برپا می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا به بررسی آداب و رسوم محرم در برخی از شهرهای کشور می‌پردازیم.

گِل مالی خرم آباد

عزاداران که از خود بی‌خود می‌شوند، بر سر و روی خود گل و خاک می‌ریزند، سپس بر سر و سینه می‌کوبند. این تصویری از عزاداران امام حسین(ع) در ماه محرم به خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا است. این مراسم سمبلیک از روز هفتم محرم شروع می‌شود. مردان از صبح این روز به حمام می‌روند و پس از اصلاح سر و صورت، با لباس‌های تمیز، عزاداری خود را آغاز می‌کنند.

چمر و چایینه ایلام

یکی از آیین‌های ماه محرم، چمر است. البته چمر به غیر از روزهای ماه محرم، به مناسبت درگذشت افراد شاخص و مهم نیز برگزار می‌شود. همه در موعد برگزاری مراسم دور هم جمع می‌شوند. در این زمان زنان ایلامی شروع به عزاداری مخصوص خود می‌کنند. آن‌ها در حالی که بر سر و روی خود می‌زنند، آواهای مخصوص عزاداری را با صدای بلند می‌خوانند. این نواهای هماهنگ زنان آداب و رسوم محرم را به شکلی متفاوت به نمایش می‌گذارد.

بررسی آداب و رسوم محرم شاه حسین تبریز

در این مراسم عزاداران سیاه‌پوش کنار یکدیگر می‌ایستند و با قرار دادن یک دستشان پشت کمر دیگری، زنجیره‌ای انسانی تشکیل می‌دهند. سپس با دست دیگر چوبی مخصوص را در مسیر سر تا پای خود حرکت می‌دهند. این حرکات همراه با نوای «شاه حسین» (شاخسی) و «وای حسین» (واخسی) عزاداران است. آیین شاه حسین، رفتاری نمادین است؛ گویا عزاداران در حال عزیمت به کربلا و قرار گرفتن در کنار یاران امام حسین(ع) هستند.

عزاداری در حسینیه اعظم زنجان

آن قدر عزاداری در این شهر باشکوه و معنوی است که از زنجان با عنوان پایتخت «شور حسینی» یاد می‌شود. اوج مراسم زنجانی‌ها از شب نهم محرم (تاسوعا) آغاز می‌شود. مداحان و روضه‌خوانان با لهجه ترکی و نوایی سوزان روضه می‌خوانند؛ مردم نیز بخش عمده‌ای از این روضه‌ها را با آن‌ها همنوایی می‌کنند و به سینه می‌زنند. شور و حال این مراسم هر بیننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد شاید به همین دلیل است که هر سال اقشار مختلف مردم از شهرهای مختلف به زنجان می‌روند.

نخل گردانی یزد

در بین تمام شهرها، نخل‌ گردانی یزد شهرت بیشتری دارد. نخل یک سازه چوبی بسیار بزرگ است که اطراف آن را با آینه می‌پوشانند و با شال‌ها و پارچه‌های رنگی تزئین می‌کنند. نخل‌گردانی آیینی نمادین است که عموما در ظهر یا غروب عاشورا برگزار می‌شود. حمل‌کنندگان نخل گویا، پیکر امام حسین(ع) را پس از ظهر عاشورا بر دوش گرفته‌اند تا آن را به خاک بسپارند.

آیین‌های عزاداری ابیانه

ابیانه به خودی خود دیدنی است. خانه‌های خشتی، کوچه‌های باریک و قدیمی و فضای سنتی حاکم بر کل روستا، ابیانه را به یکی از شاخص‌ترین مکان‌های توریستی ایران تبدیل کرده است.

اصل مراسم عزاداری در ابیانه از شب تاسوعا با آیین ذاکری شروع می‌شود. فردا صبح هم نوبت مراسم پرسه است. اهالی روستا حرکت خود را از جلوی روستای امامزاده شروع می‌کنند و به خانه‌های افرادی که در سال گذشته عزیزی را از دست داده‌اند، سر می‌زنند. صاحبان عزا هم در حد توان خود از آن‌ها پذیرایی می‌کنند.

تعزیه خوانی در تفرش

در میان تمام شهرهای کشور، تفرش در تعزیه‌خوانی شهرت بیشتری دارد. حتی برخی نیز تفرش را مهد تعزیه ایران می‌دانند. در تفرش تعداد زیادی حسینیه و تکیه وجود دارد که محل مناسبی برای برگزاری این هنر آیینی است. همین موضوع باعث پرورش تعزیه‌خوانان ماهر در تفرش شده است. علاوه بر تفرش، تعزیه‌خوانی در بسیاری از شهرهای استان اصفهان نیز با شکوه فوق‌العاده‌ای اجرا می‌شود. مطلب راهنمای سفر به گیلان در تعطیلات را بخوانید.

پیشنهاد مطالعه: برای دیدن مطالب بیشتر از گردشگری وسایل ضروری برای سفرهای دخترانه را بخوانید.