چرا ارث مردان بیشتر از ارث زنان است؟

در دین مبین اسلام شخصیت انسانی زن برابر با مردان بوده و در رسیدن به درجات کمال انسانی هیچ تفاوتی بین این دوجنس قرار داده نشده است که آیات قرآن و احکام دین مبین اسلام به خوبی گویای آن است. قانون ارث موضوع مالی و اقتصادی است که در اسلام بر پایه عدالت اجتماعی بنیان نهاده شده و در آن مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی هر یک از زن و مرد رعایت شده است. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع علت تفاوت ارث مردان و زنان می‌پردازیم.

ارث زنان

در بحث ارث زنان سه فرض مطرح است که معمولا یک فرض آن ذکر می‌شود و از دو فرض دیگر غفلت می‌شود:

• گاهی زن و مرد همتا و مساوی ارث می‌برند. مانند زمانی‌که فرد فوت شده پدر و مادر داشته باشد که هر کدام به طور یک‌سان یک ششم ارث می‌برند و سهم پدر به عنوان مرد بودن بیش از سهم مادر نیست.
• در برخی موارد زن کم‌تر از مرد ارث می‌برد. مانند دختر که کم‌تر از پسر ارث می‌برد.
• گاهی سهم زن بیش از سهم مرد است، مانند موردی که فرد فوت شده غیر از پدر و دختر، وارث دیگری نداشته باشد که در این جا پدر یک ششم می‌برد و دختر بیش از آن ارث می‌برد.
• هم‌چنین موردی‌که میت دارای نوه باشد و فرزندان او در زمان حیات وی مرده باشند. در این‌جا نوه پسری سهم پسر و نوه دختری سهم دختر را می‌برد. یعنی اگر نوه پسری دختر باشد و نوه دختری پسر باشد، دختر دو برابر پسر ارث می‌برد.

نکاتی در مورد علت تفاوت ارث مردان و زنان

• اختلاف در سهم‌الارث، هرگز جنبه ارزشى نداشته و دو برابر بودن سهم‌الارث مرد نسبت به زن هرگز به معناى ارزش مضاعف مردان نیست.
• مبناى تقسیم و تسهیم در ارث، لزوم رعایت تناسب و تعادل حقوق هر کس با وظایف او است.
• هر چند ظاهر این تسهیم، در برخی موارد برخوردارى مضاعف مرد از ارث و مزایاى اقتصادى است ولى واقعیت چنین نیست. زیرا اگر چه نتیجه این تقسیم آن است که در مرحله «تملک» مرد دو برابر بیش از زن مالک می‌شود ولى در مرحله «مصرف و اختصاص» تقریبا زن بیش از مرد بهره می‌برد. زیرا زن سهم و دارایى خود را براى خود نگه می‌‏دارد و هیچ الزامى براى خرج کردن آن ندارد. سهم مرد عملا و غالبا در جریان انفاق و تأمین هزینه به خانواده‏اش که به‌طور تقریبى نیمى از آن را زنان تشکیل می‌‏دهند باز می‌گردد.
• غالبا و نوعا مرد بیش از زن می‌تواند از سرمایه خویش در گردش اقتصادى جامعه استفاده کند و به این وسیله از رکود اقتصادى جامعه پیش‏گیرى و زمینه تعالی و تکامل اقتصاد جامعه را به وجود می‌آورد.
• ارث نوعی بهره‌مندی مالی است و انتظار می‌رود مالی که به‌عنوان ارث به افراد می‌رسد در چرخه اقتصاد و تولید به گردش درآید. با توجه به روحیات مرد و زن در غالب مواردِ ارث، سهم بیشتری به مرد می‌رسد. سرمایه بیشتری برای امر تولید در اختیار مرد قرار داده شده است. از مرد خواسته شده این مال را در عرصه تولید به کار گیرد. وظیفه تامین مالی خانواده بر عهده مرد قرار داده شده است. از این رو مرد به کار و فعالیت اقتصادی می­‌پردازد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی کدام زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند؟ مطالعه کنید.