طبق محاسبات مشترک نپال و چین، ارتفاع جدید اورست ، مرتفع‌ترین قله‌ی جهان در مقایسه با محاسبه قبلی ۰/۸۶ متر افزایش یافته و به ۸،۸۴۸/۸۶ متر رسیده است. اندازهگیری رسمی قبلی چین ۸،۸۴۴/۴۳ متر بود که ارتفاع این کوه را چهار متر کمتر از محاسبات نپالی ارزیابی کرده بود. اورست در مرز بین چین و نپال قرار دارد و کوه‌نوردان معمولا از دو طرف به‌سمت قله بالا می‌روند. مقام‌های رسمی وزارت خارجه نپال و بخش نقشه‌برداری می‌گویند نقشه‌برداران هر دو کشور با ارتفاع جدید موافق هستند. توافق بر سر اعلام مشترک اندازهگیری جدید مرتفع‌ترین نقطه زمین در بازدید رئیس‌جمهور چین از کاتماندو، پایتخت نپال، در سال گذشته انجام گرفت. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این اندازهگیری جدید می‌خوانید.
چرا ارتفاع زیر سؤال می‌رود؟
برخی زمین‌شناسان نشان دادند زلزله بزرگ سال ۲۰۱۵ بر ارتفاع جدید اورست تأثیر گذاشته است. زلزله‌ای با دامنه‌ی ۷/۸ ریشتر، باعث کشتهشدن نزدیک به ۹،۰۰۰ نفر در نپال و سقوط توده‌ی بهمنی شد که بخش‌هایی از کمپ‌های کوهستانی را مدفون کرد و به کشتهشدن ۱۸ کوه‌نورد منجر شد. به‌عقیده‌ی برخی از زمین‌شناسان، ممکن است این زلزله باعث کاهش پوشش برفی اورست شده باشد. دانشمندان متوجه شدند ارتفاع برخی از دیگر قله‌های هیمالیا، از‌جمله لانگ‌تانگ هیمال در قسمت شمال کاتماندو و نزدیک به نقطه‌ی زمین‌لرزه، پس از زلزله تقریبا یک متر کاهش یافتند.
برخی دیگر معتقدند کوه اورست ممکن است مانند دیگر قله‌های هیمالیا به‌مرور‌زمان و به‌دلیل حرکت صفحات تکتونیکی رشد کرده باشد؛ اما به‌‌باور کارشناسان، زلزله‌های بزرگ می‌توانند این فرایند را معکوس کنند. داکال می‌گوید: «زلزله سال ۲۰۱۵، یکی از نگرانی‌ها و دلایل اصلی برای اندازهگیری مجدد اورست بود.»
اندازهگیری ارتفاع جدید اورست
ارتفاع کوهستان‌ها معمولا براساس سطح دریا به‌عنوان سطح پایه محاسبه می‌شود؛ بنابراین، بیشتر اندازهگیری نقطه‌ی پایه اهمیت دارد تا قله. نپال خلیج بنگال را به‌عنوان سطح دریا در نظر گرفت؛ اما هند قبلا از نقطه‌ای نزدیک به اورست در مرز هند و نپال اندازهگیری را انجام داده بود. نقشه‌برداران نپالی از این نقطه شبکه‌ای از ایستگاه‌های خط دید را درست کردند که تا ۲۵۰ کیلومتر نزدیک اورست کشیده می‌شود و زنجیره‌ای از نقاط اندازه‌گیری‌شدنی را تشکیل دادند که با یکدیگر جمع بسته می‌شوند.
نقشه‌برداران چینی هم از دریای زرد در استان شرقی شاندونگ به‌عنوان سطح دریای پایه برای اندازهگیری استفاده کردند. نقشه‌برداران در هر دو طرف از فرمول‌های مثلثاتی برای محاسبه‌ی ارتفاع قله استفاده کردند. براساس این فرمول‌ها، ارتفاع مثلث ازطریق ضرب پایه و زاویه‌های آن به‌دست می‌آید.
مقام‌های نپالی از ۱۲ قله‌ی پایین‌تر از اورست برای محاسبات مثلثاتی خود و دستیابی به نتیجه‌ای دقیق استفاده کردند. براساس گزارش رسانه‌های چینی، نقشه‌برداران چینی هم از همین روش استفاده کردند.
هر دو طرف چینی و نپالی از سیستم‌های ماهواره‌ای هدایت سراسری برای دستیابی به داده‌های ارتفاع گیرنده‌های مختلف در محاسبات خود استفاده کردند. چین قبلا دو بار ارتفاع کوهستان اورست را اندازهگیری کرده بود: یک بار در سال ۱۹۷۵ و بار‌دیگر در سال ۲۰۰۵. اعضای تیم نقشه‌برداری دوم هم نسخه‌ی چینی دستگاه GPS را روی قله نصب کردند. این بار نقشه‌بردارهای چینی از سیستم ماهواره‌ای هدایت BeiDou استفاده کردند که رقیب نمونه آمریکایی، یعنی سیستم موقعیت‌یابی سراسری یا همان GPS است. سازمان خبری شینهوا بیان می‌کند: با استفاده از سیستم ماهواره‌ای، عمق برف و آب‌و‌هوا و سرعت آب اندازهگیری می‌شوند. این داده‌ها به نظارت بر یخچال‌ها و محافظت از زیست‌بوم کمک می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه بیشتر مطلب «سنگ نگاره ۱۲ هزار ساله در جنگل‌های آمازون» را بخوانید.
