غول خفته متان قطب شمال در حال بیدارشدن است

به‌نوشته‌ی گاردین، دانشمندان شواهدی یافته‌اند که نشان‌دهنده‌ی شروع انتشار منابع عظیم متان قطب شمال در اقیانوس منجمد شمالی ، معروف به «غول‌های خفته چرخه‌ی کربن»، در منطقه‌ی وسیعی در سواحل شرقی سیبری است. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این پژوهش جدید بخوانید.

مقادیر زیادی از گازهای گلخانه‌ای قوی که تا عمق ۳۵۰ متری دریای لاپتف (Laptev) در نزدیکی روسیه شناسایی شده، این نگرانی را در بین محققان ایجاد کرده که ممکن است حلقه‌ی بازخورد آب ‌و‌ هوایی جدیدی فعال شده باشد که می‌تواند سرعت گرمایش زمین را تسریع کند.

رسوبات حاشیه قاره‌ای در قطب شمال حاوی مقدار زیادی متان منجمد و گازهای دیگر (هیدرات) است. اثر متان بر گرمایش زمین در مدت بیست سال هشتاد برابر بیشتر از دی‌اکسید‌کربن است. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده قبلا ناپایداری هیدرات قطب شمال را به‌عنوان یکی از چهار سناریو جدی برای تغییر ناگهانی آب‌و‌هوا عنوان کرده است.

تیم بین‌المللی حاضر در کشتی تحقیقاتی روسی آکادمیک کلدیش (Akademik Keldysh) گفت که بیشتر حباب‌ها درحال‌حاضر در آب حل می‌شوند؛ اما مقدار متان قطب شمال موجود در سطح آب چهار تا هشت برابر حد معمول و درواقع، این مقدار در حال ورود به اتمسفر زمین است.

این گروه دانشمندان که بخشی از سفر چندین‌ساله بین‌المللی تحقیقاتی هستند، تأکید کردند یافته‌های آن‌ها مقدماتی است. مقیاس متان آزادشده تا زمان بازگشت این گروه و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و انتشار مطالعات خود در مجله‌ای معتبر تأیید نمی‌شود. بااین‌حال، کشف رسوبات متان یخ‌زده ناپایدار این نگرانی را ایجاد می‌کند که می‌تواند سرعت گرمایش جهانی را افزایش دهد.

قطب شمال در بحث آسیب‌پذیری ذخایر متان یخ‌زده در اقیانوس به‌عنوان نقطه‌ی صفر زمین در نظر گرفته شده است. با درنظرگرفتن این موضوع که سرعت گرم‌شدن قطب شمال دوبرابر میانگین سرعت گرمایش جهانی است، این سؤال که «این ذخایر متان چه زمانی در جوّ زمین آزاد می‌شوند؟»، میزان نبود قطعیت درخورتوجهی در مدل‌سازی‌های کامپیوتری اقلیمی دارد.

این تیم شصت‌نفره درحالی‌که ادعا می‌کنند اولین کسانی هستند که آزاد‌شدن متان را با مشاهدات خود تأیید کرده‌اند، در شش نقطه‌ی نظارتی در منطقه‌ای به طول ۱۵۰ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر، توده‌هایی از حباب‌‌های آزادشده از رسوبات را مشاهده کردند. در یکی از این نقاط در عمق ۳۰۰ متری دریای لاپتف، غلظت متان قطب شمال ۱۶۰۰ نانومول در لیتر گزارش شده که این عدد ۴۰۰ برابر بیشتر از غلظت این ماده در شرایط عادی دریا و جو است.

ایگور سمیلیتوف، از آکادمی علوم روسیه و دانشمند ارشد تیم یادشده، گفت که این آزادسازی به‌طور چشمگیری بزرگ‌تر از هر چیزی است که قبلا پیدا شده بود.

محتمل‌ترین دلیل این اختلال نفوذ جریان‌های آب گرم آتلانتیک به شرق اقیانوس منجمدشمالی است. این کشف سومین منبع بالقوه انتشار متان از منطقه است. سمیلتوف که دو دهه درباره‌ی این منطقه مطالعه کرده، قبلا گزارش داده است که متان از فلات قاره اقیانوس منجمدشمالی آزاد می‌شود. برای دومین سال متوالی، تیم او در نقاط کم‌عمق دریای لاپتف و دریای سیبری شرقی دهانه‌هایی پیدا کرده‌اند که از آن‌ها حباب‌های متان به‌سوی سطح دریا با سرعت صدها برابر بیشتر از حالت عادی فوران می‌کنند.

دما در سیبری از ژانویه تا جون سال جاری پنج درجه‌ی سانتی‌گراد بیشتر از حد متوسط بوده است؛ ناهنجاری‌ای که دراثر انتشار دی‌اکسید‌کربن و متان تولیدشده‌ی انسان ایجاد می‌شود. یخ دریای مربوط به زمستان گذشته به‌طور غیرعادی زود آب شد. البته انجماد مربوط به این زمستان نیز هنوز شروع نشده و دیرترین شروع ثبت‌شده تا امروز است.

بیشتر بخوانید: برای مطالعه بیشتر مطلب «سوراخ لایه ازون جنوبگان بسیار عمیق‌تر و وسیع‌تر شده است» را بخوانید.