چکی که صادرکننده در وجه حامل و یا شخص معینی صادر کرده است، ممکن است به هر دلیل وصول نشود؛ لذا دارنده چک باید اقداماتی را انجام دهد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی ثبت چک در سامانه بانک مرکزی می‌پردازیم.
چک غیر قابل پرداخت باید ثبت شود؟
طبق ماده ۴ و ۵ قانون صدور چک، از این پس در صورتی‌که در زمان سررسید، مبلغ چک وصول نشود یا اینکه موجودی حساب صادرکننده‌ی چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد و دارنده چک به بانک مراجعه کند، بانک موظف است در صورت درخواست دارنده چک فورا غیرقابل پرداخت بودن چک یا کسری مبلغ چک را در سامانه‌ای تحت عنوان سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند، پس از ثبت نیز باید کد رهگیری دریافت کرده و آن را در گواهی عدم پرداخت که مشخصات چک و صادرکننده آن و همچنین نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده است به همراه علت یا علل عدم پرداخت، درج کند؛ اگر بر روی گواهی عدم پرداخت کد رهگیری درج نشده باشد، در مراجع قضایی به آن ترتیب اثر داده نخواهد شد.
ثبت چک در سامانه بانک مرکزی
آنچه اهمیت دارد این است که با ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، چک دارای سوءاثر می‌شود و از این رو، این سامانه موضوع را به تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری اطلاع می‌دهد. پس از گذشت ۲۴ ساعت، کلیه این بانک‌ها و موسسات اعتباری موظفند نسبت به صاحب حساب اقدامات زیر را انجام دهند:
- هیچگونه حساب جدید برای وی افتتاح نکنند و کارت بانکی جدید نیز برای او صادر نشود
- کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا موسسه اعتباری به میزان کسری مبلغ چک مسدود شود
- هیچگونه تسهیلات بانکی به او پرداخت نشده و هیچ ضمانتنامه ارزی یا ریالی برای او صادر نشود
- هیچ نوع اعتبار اسناد ارزی یا ریالی برای وی گشوده نشود
رفع سوءاثر چک
در موارد زیر بانک موظف است موضوع را در سامانه یکپارچه مرکزی اعلام کند تا فورا از چک رفع سوءاثر شود:
- صادرکننده چک مبلغ چک را به حساب جاری نزد بانک محال علیه واریز کند
- صادرکننده چک، لاشه چک را به بانک محال علیه ارائه دهد زیرا این به معنا پرداخت چک است
- صادرکننده چک به همراه دارنده به دفترخانه مراجعه کند و دارنده چک به صادرکننده رضایتنامه رسمی بدهد
- صادرکننده چک از مراجع قضایی یا ثبتی نامه‌ی رسمی را به بانک ارائه دهد که نشاندهنده اتمام عملیات اجرایی باشد
- صادرکننده چک حکم قضایی به بانک ارائه دهد که نشاندهنده بدهکار نبودن او در خصوص آن چک باشد
- مدت سه سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت گذشته باشد و در این مدت دارنده چک هیچ دعوای حقوقی یا شکایت کیفری علیه صادرکننده مطرح نکرده باشد
باید توجه داشت که اگر هیچ یک از موارد بالا وجود نداشته باشد، آنچه در سامانه یکپارچه مرکزی ثبت شده است باقی خواهد ماند و چک دارای سوءاثرخواهد بود؛ تا زمانی هم که از چک رفع سوءاثر نشود، صاحب حساب از تسهیلات بانکی که به آن اشاره شد محروم خواهد بود.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر چک رمزدار و قوانین آن را مطالعه کنید.
ناشناس
۵ آذر ۱۳۹۹ در ۶:۰۳ ب٫ظ
ناشناس
۲۹ آبان ۱۳۹۹ در ۱:۳۶ ب٫ظ