درک ما از هوش مصنوعی مدرن چقدر واقع‌گرایانه است؟
آغاز یک مقاله راجع به هوش مصنوعی با چنین جملاتی، بدترین روشی است که می‌توانید در پیش بگیرید. جملات بالا حاوی کلماتی است که با دقت کنار هم چیده شده‌اند تا حقیقت را وارونه جلوه دهند. در ادامه این مقاله از مجله دلتا راجع به این پدیده تازه در عصر کنونی تکنولوژی خواهید خواند.
فیلم‌های علمی تخیلی همواره یک جمله درباره غرور انسان بیان می‌کنند و اینکه چطور هیچوقت نتوانستیم بلایی که به سرمان آمده را پیش‌بینی کنیم. اما در دنیای واقعی، چشمان ما به هر جهت می‌چرخند و به دنبال کوچک‌ترین نشانه‌ها برای هرچیزی می‌گردند که شاید به وجد بیاورندمان. اما موضوع حتی به این هم محدود نمی‌شود.
به نظر می‌رسد استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران کماکان به دنبال ورژن‌هایی از هوش مصنوعی می‌گردند که چیزی جز شایعه نیستند: مثلا سیستم‌هایی که می‌توانند جرائم را پیش‌بینی کنند یا تشخیص دهند کدام متقاضی برای فلان شغل انتخاب بهتری خواهد بود. تا زمانی که «متخصصین» حاضر به بزرگ‌نمایی کار‌هایی باشند که این سیستم‌ها در تئوری می‌توانند و در عمل نمی‌توانند انجام دهند، نگرش عمومی هم راجع به هوش مصنوعی و محدودیت‌هایش تغییر نخواهد کرد.
افسانه‌ها و حقایق
می‌توان بحث کرد که عموم مردم در سطح بنیادین درکی اشتباه از هوش مصنوعی مدرن به دست آورده‌اند. اما بیشترین خطای ادراکی در زمینه هوش جامع مصنوعی (Artificial General Intelligence) و هوش مصنوعی‌هایی است که انسان‌ها بیشترین تعامل را با آن‌ها دارند.
به چند مثال در این زمینه توجه کنید:
افسانه: هوش مصنوعی فیسبوک همه‌چیز را راجع به شما می‌داند
حقیقت: مردم این موضوع را باور می‌کنند چون برای همه ما پیش آمده که گاهی چیزی را با صدای بلند به کسی می‌گوییم و در عین حال موبایل‌مان یا در حالت قفل بوده یا در جیب‌مان. سپس وقتی فید فیسبوک را باز می‌کنیم، ناگهان با تبلیغی مواجه می‌شویم که دقیقا همان چیزیست که درباره‌اش صحبت می‌کردیم. حقیقت اینست که چنین شرایطی، اتفاقی است.
مچ‌گیری: روی چندین دیوایس، به جستجوی محصولاتی بپردازید که هیچوقت آن‌ها را نخواهید خرید. برای مثال من اگر یک پرستار باشم، ممکن است به دنبال چیزهایی مانند بطری شیر خشک و تست حاملگی روی موبایل و لپ‌تاپ بگردم. سپس طی چند هفته پیش رو، شاهد بی‌شمار تبلیغ مختلف در سطح کروم و فیسبوک خواهم بود که دارند محصولاتی مخصوص افرادی که از یک کودک نگهداری می‌کنند را پیشنهاد می‌دهند.
آنچه این اتفاق به شما می‌گوید این نیست که الگوریتم دارد دست به «فکر کردن» یا «پیش‌بینی کردن» می‌زند، بلکه دارد مسیر شما را ادامه می‌دهد. در این مورد، هوش مصنوعی دارد به برآوردی از عادات شخصی شما می‌رسد و این کار را با الگوریتم تطبیق دادن کلمات کلیدی به انجام می‌رساند.
افسانه: GPT-3 زبان را درک می‌کند و می‌تواند به خوبی یک انسان مقاله بنویسد
حقیقت: این ربات به هیچ وجه قادر به انجام چنین کاری نیست. برای سیستم، همه‌چیز پارامتر و داده است. سیستم نمی‌تواند تفاوت میان سگ و گربه یا انسان و هوش مصنوعی را درک کند. کاری که در اصل می‌کند، تقلید از گفتار انسانی است. شما می‌توانید به یک طوطی آموزش دهید که بگوید «من عاشق موتزارتم»، اما متوجه نخواهد بود که دارد چه می‌گوید. هوش مصنوعی هم همین است.
مچ‌گیری: خارق‌العاده‌ترین نتایج به دست آمده از ربات GPT-3 دست‌چین شده‌اند، یعنی وب‌سایت گاردین چندین بار خواستار نوشتن متون مختلف از ربات شده و بعد آن‌هایی که بهتر از همه از آب درآمده‌اند را نشان‌تان داده. البته نمی‌گوییم عملکرد GPT-3 تحسین‌برانگیز نیست، اما وقتی درک کنید که ربات دارد در میان میلیاردها پارامتر گشت‌وگذار می‌کند، دیگر نتیجه آنقدرها حیرت‌آور نخواهد بود.
این‌طور به موضوع نگاه کنید: اگر شما به یک عدد فکر کنید و من بخواهم آن عدد را حدس بزنم، هرچه به دفعات بیشتری قادر به حدس باشم -یعنی پارامترهای بیشتری به من بگویند که خروجی درست است یا غلط، به احتمال بیشتری در این کار موفق خواهم بود. چنین چیزی باعث نمی‌شود من قادر به خواندن ذهن‌ها باشم، به این کار هوش «بروت فورس» گفته می‌شود و همان کاری است که GPT-3 انجام می‌دهد. برای همین است که تربیت این هوش مصنوعی نیازمند یک ابرکامپیوتر خواهد بود و ما هم باید عضلات لازم را در اختیارش بگذاریم.
اکثر هوش‌های مصنوعی یک‌جور کار می‌کنند. برخی عقیده دارند که یک روز قادر به ساخت هوش مصنوعی‌هایی متنوع‌تر با توانایی‌های ادراکی خواهیم بود. اما حقیقت درباره هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۰ اینست که ما حتی به هوش جامع عمومی نزدیک هم نشده‌ایم. زمانی که این رویه تغییر کند، قطعا حاصل تلاشی بین‌المللی بوده و نه آزمایشی که به شکلی غیرمنتظره به اتفاقی دیگر منجر شده.
بیشتر بخوانید: فیسبوک ابزاری ساخته که با استفاده از آن، مالک هر تصویر می‌تواند تعیین کند تصویرش در کدام بخش‌های فیسبوک و اینستاگرام به‌نمایش دربیاید. در مقاله «مالکیت بر تصاویر در فیسبوک» درباره این ابزار جدید فیسبوک بخوانید.
