بر اساس مقررات قانونی، پرداخت نفقه به فرزند در درجه اول به عهده پدر است و عدم پرداخت نفقه در صورتی که پدر تمکن مالی داشته باشد جرم بوده و برای آن مجازات تعیین شده است. گاهی پدر از تمکن مالی برای پرداخت نفقه به فرزندان خود برخودار نبوده و یا اینکه در قید حیات نیست که در چنین شرایطی پرداخت نفقه فرزند به عهده جد پدری یا پدربزرگ قرار می‌گیرد. البته گرفتن نفقه از جد پدری منوط به داشتن شرایطی است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی نفقه فرزند، مطالبه نفقه فرزند از جد پدری و شرایط مطالبه نفقه می‌پردازیم.
نفقه فرزند به عهده کیست
بر اساس ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی پرداخت نفقه به فرزند در درجه اول به عهده پدر کودک است. اما در مواقعی که پدر زنده نباشد و یا توانایی مالی برای پرداخت نفقه به فرزند خود را نداشته باشد، در این صورت پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدربزرگ یا جد پدری کودک قرار می‌گیرد. البته اگر پدر بزرگ نیز زنده نباشد یا قادر به تادیه نفقه نوه خود نباشد، پرداخت نفقه فرزند به عهده مادر کودک قرار می‌گیرد. در صورت عدم تمکن مالی مادر یا فوت کردن او نیز پرداخت نفقه به عهده مادربزرگ پدری و پدربزرگ و مادربزرگ مادری خواهد بود.
مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ
گاهی جد پدری از پرداخت نفقه خودداری می‌کند که در این صورت می‌توان به دادگاه مراجعه کرده و مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را خواستار شد. با این توضیح که معمولا دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ یا گرفتن نفقه از پدربزرگ توسط مادر در دادگاه مطرح می‌شود و دادگاه در صورت احراز شرایط قانونی، حکم به پرداخت نفقه توسط جد پدری صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ، دادگاه خانواده است و شخص ذی نفع (معمولا مادر کودک) باید به این دادگاه مراجعه کرده و ضمن تقدیم دادخواست مطالبه نفقه فرزند از جد پدری، تقاضای دریافت نفقه از پدر بزرگ را مطرح کند.
شرایط مطالبه نفقه از جد پدری
پرداخت نفقه به فرزندان یا پرداخت نفقه به نوه که در قانون مدنی تحت عنوان نفقه اقارب شناخته شده است، صرفا در صورت وجود شرایط قانونی امکانپذیر است. بنابراین بر اساس قانون مدنی از جمله شرایط مطالبه نفقه بچه از جد پدری و شرایط گرفتن نفقه از پدر بزرگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اولین شرط پرداخت نفقه توسط جد پدری آن است که پدربزرگ تمکن مالی برای پرداخت نفقه به نوه‌های خود را داشته باشد؛ بنابراین اگر پدر بزرگ دارا نبوده و تمکن مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، تکلیفی از این بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار می‌گیرد.
- دومین شرط گرفتن نفقه از پدربزرگ آن است که فرزند مستحق نفقه باشد؛ یعنی اینکه توانایی مالی لازم برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به کاری امرار معاش کند.
- سومین شرط مطالبه نفقه از جد پدری آن است که نفقه گذشته فرزند از پدربزرگ قابل مطالبه نیست و صرفا نفقه ایام آینده فرزند را می‌توان از پدر بزرگ مطالبه کرد.
لازم به ذکر است که در صورت وجود شرایط قانونی مذکور، پدر بزرگ یا جد پدری مکلف به تادیه نفقه نوه‌های خود است و در صورت عدم پرداخت نفقه، می توان به جرم ترک انفاق از او شکایت کرد.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی با دانستنی‌های حقوقی بیشتر “بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر” را مطالعه کنید.
