زن و شوهر چگونه از یکدیگر ارث می برند؟

یکی از آثار حقوقی عقد ازدواج دائم، ارث بردن مرد و زن از یکدیگر بعد از فوت یکی از آنهاست . مبنای این توارث در قرآن مجید آمده و قانون مدنی نیز به جزئیات و نحوه ارث بردن و تفاوت های مقدار ارث مرد و زن پرداخته است. در مجله دلتا با ما همراه باشید.

سهم الارث زن و شوهر از یکدیگر

ارث بردن زن و شوهر در مواردی محقق می‌شود که شروطی که در قانون تعیین شده رعایت شود. در زیر به این شرایط اشاره شده است.
۱. ازدواج دائمی بوده و موقت نباشد. اگر زن و شوهر با یکدیگر ازدواج موقت کرده باشند، از یکدیگر ارث نمی‌برند. و حتی صیغه بلند مدت یا همان ۹۹ ساله نیز، تاثیری در ماهیت امر ندارد.
۲. در ازدواج دائم، میزان سهم‌الارث شوهر از زن، اگر فرزند داشته باشند، یک چهارم اموال زن و اگر فرزندی نداشته باشند، نصف اموال زن است. اما سهم‌الارث زن نصف این مقدار است. به طور مثال اگر شوهر فوت کند و فرزندی داشته باشند، در این صورت یک هشتم اموال شوهر به زن می‌رسد و اگر فرزند نداشته باشند، سهم الارث زن یک چهارم اموال شوهر است.
شایان ذکر است که زن از تمام اموال منقول (اموالی که قابلیت جا به جایی دارند مانند خودرو) و قیمت اموال غیرمنقول (اموالی که قابلیت جابه جایی ندارند مانند خانه) ارث می‌برد.
در مواردی که زن به جز شوهر، وارث دیگری نداشته باشد، اموال زن پس از فوت به شوهر می‌رسد، و در واقع شوهر تمام اموال وی را به ارث می‌برد. ولی در صورتی که شوهر وارث دیگری نداشته باشد، در صورت فوت شوهر، زن فقط سهم خود را ارث می‌برد .

طبقات ارث

طبقات ارث به ترتیب عبارتند از:
طبقه اول ؛ فرزند و پدر و مادر متوفی و در صورت فوت فرزندان، فرزند فرزند (نوه) است.
طبقه دوم ؛ برادر و خواهر یا فرزندان آن‌ ها و پدربزرگ و مادر بزرگ است.
طبقه سوم ؛ عمه و عمو و خاله و دایی و فرزندان آن‌ ها یا اجداد بالاتر است.
با توجه به طبقه بندی مذکور باید در نظر داشت که زن و شوهر در طبقات ارث قرار ندارند و به طور مجزا و جداگانه در کنار این طبقات قرار گرفته اند و سهم خود را می‌برند. به طور مثال اگر مردی فوت کند و فرزند، پدر و مادر و همچنین خواهر و برادر نداشته باشد، در این صورت نوبت به ارث بردن عمه، عمو، دایی و خاله‌ های وی می‌رسد که ارث ببرند. در این شرایط یک چهارم سهم زن از کل اموال کنار گذاشته می‌شود و سپس نوبت به سهم سایر وراث می‌رسد. در مواردی که مرد چندین زن داشته باشد، در صورت داشتن فرزند، سهم همه زنان با هم یک هشتم اموال وی خواهد بود و اگر فرزندی نداشته باشند، به کل زنان، یک چهارم اموال می‌رسد که به صورت مساوی بین آن‌ ها تقسیم می‌شود.

سهم الارث در صورت طلاق

برای آشنایی بیشتر در خصوص ارث بردن زن و مرد از یکدیگر در صورت طلاق ابتدا لازم است انواع طلاق ها توضیح داده شود و سپس  سهم الارث در خصوص هر یک ذکر شود. در واقع طلاق ممکن است رجعی یا بائن باشد. در طلاق رجعی، در مدت عده که برای زن حدود سه ماه است، زن و مرد می‌توانند به یکدیگر رجوع کرده و زندگی مشترک را دوباره آغاز کنند، اما در طلاق بائن امکان رجوع وجود ندارد.
طلاق خلع (بخشیدن مهریه در ازای طلاق) یا طلاق پیش از نزدیکی یا طلاق زن یائسه، از جمله طلاق ‌هایی هستند که در آن امکان رجوع وجود ندارد. اگر زن و شوهر طلاق رجعی گرفته باشند و هر یک از آن‌ ها قبل از انقضای عده، که سه ماه است فوت کند، در این صورت، دیگری از او ارث می‌برد. بر این اساس، اگر شوهر در مدت عده فوت کند، زن از او ارث می‌برد و اگر زن در مدت عده فوت کند، شوهر از او ارث می‌برد. حکم دیگری که در خصوص ارث بردن زن و شوهر وجود دارد، این است که اگر شوهر در بستر بیماری باشد و در همان حال زن از او طلاق بگیرد، اگر ظرف مدت یک سال از تاریخ طلاق، مرد به دلیل همان بیماری فوت کند، در این صورت زن از شوهر ارث می‌برد. حتی اگر طلاق از نوع بائن (غیر قابل رجوع) باشد یا مدت عده طلاق رجعی هم تمام شده باشد، تفاوتی در حکم گفته‌ شده ندارد و باز هم زن از او ارث می‌برد. مگر اینکه در این مدت زن دوباره شوهر کرده باشد که در این صورت، دیگر مستحق ارث از شوهر سابق خود نخواهد بود.