شناسنامه و اهمیت حقوقی آن در ازدواج

شناسنامه در عقد ازدواج از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در برخی موارد شخص مشخصات اولیه شناسنامه خود را تغییر می‌دهد اما هنگام ازدواج در صدد است که مشخصات اصلی و ابتدایی خود را در عقدنامه ذکر کند. به گزارش مجله دلتا افراد برای این کار باید به مراکز قانونی ثبت احوال، مراجعه کنند تا طبق مورد، هر کدام از وقایع چهارگانه ولادت، ازدواج، طلاق و فوت در شناسنامه قید شود. بنابراین تغییر مطالبی که در شناسنامه ثبت شده امکانپذیر نیست مگر به موجب حکم دادگاه؛ باید در نظر داشت این موضوع در قانون مورد تاکید فراوان قرار گرفته است.

الزام حفظ اعتبار شناسنامه و اسناد هویتی

امروزه با وجود صدور کارت ملی، هنوز شناسنامه، از نظر قانونی بسیار معتبر است و در واقع سند رسمی هویت افراد تلقی می‌شود. به این دلیل، برای هر گونه تغییر در مشخصات شناسنامه‌ای، لازم است افراد مسیر قانونی آن و فرایند اداری در مراکز ثبت احوال را طی کنند. لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی، ایرانیان مقیم خارج از کشور برای انجام درخواست‌های خود در خصوص امور هویتی و شناسنامه، باید به دفتر کنسولی یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در محل اقامت مراجعه‌ کنند.

ثبت مشخصات جدید در شناسنامه

در خصوص ثبت مشخصات جدید در شناسنامه باید بین موضوعات مختلف، تفکیک قائل شد. به عنوان مثال اگر طلاق، رجوع و بذل (بخشش) مدت، به هر دلیلی، قبلاً در دفتر رسمی طلاق ثبت نشده باشد، زن و شوهر می‌توانند با ارائه اقرارنامه رسمی، تغییرات شناسنامه‌ای راجع به طلاق، رجوع و بذل مدت را از مراکز ثبت احوال بخواهند و طبق مقررات این تغییرات در اسناد سجلی آنها ثبت می‌شود. البته متقاضی باید از پیش‌تر، به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه و با ارائه دلایل و مدارک لازم، درخواست صدور سند رسمی اقرارنامه را مطرح کند. به طور مثال اگر ازدواجی به ثبت قانونی نرسیده باشد، در صورت وجود شرایط قانونی، زن و مرد می‌توانند به یکی از دفاتر اسناد رسمی، مراجعه کنند و با ارائه دلایل و مدارک لازم، درخواست صدور سند رسمی اقرارنامه زوجیت کنند و سپس از مراکز ثبت احوال، تقاضای ثبت عقد ازدواج در شناسنامه خود را داشته باشند. یا به طور مثال طبق قانون زن می‌تواند با موافقت همسر تا زمانی که عقد ازدواج پا برجاست، از نام خانوادگی شوهر استفاده کند و در صورت طلاق، ادامه استفاده از نام خانوادگی موکول به اجازه همسر خواهد بود.

اختلاف بین مشخصات شناسنامه‌ ای و سند رسمی ازدواج

اگر بین مشخصات شناسنامه‌ای و مندرجات سند رسمی ازدواج، اختلاف وجود داشته باشد، شناسنامه که یک مدرک معتبر و سند رسمی هویت افراد محسوب می‌شود، ملاک است نه سند رسمی ازدواج، البته این موضوع به این معنی نیست که سند ازدواج معتبر نیست بلکه در صورت بروز اختلاف، مرجع قضایی باید طبق قوانین و مقررات، رسیدگی قضایی کند. شایان ذکر است که عاقد و سردفتر رسمی ازدواج، هویت زن و مردی را که قصد ازدواج با هم دارند، از طریق شناسنامه احراز می‌کنند. ارائه شناسنامه زوجین در زمان جاری شدن خطبه عقد ازدواج ضروری است چرا که پس از عقد رسمی، سردفتر رسمی ازدواج موظف است نام همسر، تاریخ ازدواج، شماره ثبت ازدواج و شماره دفتر رسمی ازدواج را در شناسنامه زن و شوهر درج کند. درج مشخصات شناسنامه‌ای زن و شوهر در سند ازدواج باید همزمان انجام شود و اگر به هر دلیلی، انجام این امر با فاصله صورت بگیرد، سردفتر باید هنگام ثبت در شناسنامه و سند ازدواج احراز هویت کند. به طور مثال اگر افراد به دلیل ناآگاهی به قانون، هرچند که جهل به قانون رافع مسئولیت نیست، ازدواج خود را ثبت رسمی نکرده باشند، باید با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی محل اقامت نسبت به تنظیم اقرارنامه رسمی زوجیت که در آن مشخصات طرف‌ها به طور کامل قید و تاریخ دقیق ازدواج ایشان درج شده باشد، اقدام کنند و سپس با ارائه سند رسمی اقرارنامه و اصل شناسنامه‌های خود، درخواست ثبت رسمی آن را در سند سجلی (شناسنامه)، از اداره ثبت احوال محل اقامت خود داشته باشند.