مجازات جایگزین حبس یکی از تدابیر حقوقی است و در صورتی که از کیفر دیگری غیر از حبس در مواقع مناسب استفاده شود قطعا می‌تواند در کاهش جرم، موثر واقع شود. در واقع می‌توان گفت این اقدام به نفع جامعه و مجرمان است زیرا باعث کاهش هزینه های نگهداری این افراد در زندان ها می‌شود و از طرف دیگر امکان آموختن بزه و جرم از زندانیان با سابقه از بین میرود و در عین حال احتمال متنبه شدن افراد افزایش پیدا کند. در مجله دلتا به بررسی این مجازات ها که ا توجه به جرم ارتکابی به جای زندان تعیین می‌شوند می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
جرم در اصطلاح حقوقی چیست؟
طبق قانون هر رفتاری که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم است. این رفتار می‌تواند ارتکاب عملی باشد یا انجام ندادن وظیفه و کاری که به عهده شخص محول شده است. بنابراین اگر رفتار یا عمل انجام شده مجازاتی داشته باشد، جرم است. در قانون انواع مجازات ذکر شده است به این ترتیب مجازات های اصلی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- حد
- قصاص
- دیه
- تعزیر
چه مجازات هایی جایگزین حبس می‌شوند؟
در قانون این مجازات ها به ۵ دسته تقسیم شده اند که در زیر به آن ها اشاره شده است:
- دوره مراقبت
- خدمات عمومی رایگان
- جزای نقدی
- جزای نقدی روزانه
- محرومیت از حقوق اجتماعی
این مجازات ها مشمول هر جرمی نمی‌شوند بلکه قاضی دادگاه برای اینکه یکی از این مجازات ها را برای مجرم در نظر بگیرد به مواردی همچون نوع جرم، سن مجرم، وضعیت ، سابقه محکویت و آثار جرم و… توجه و سپس رای صادر می‌کند.
مجازات های جایگزین حبس در خصوص چه جرائمی اعمال می‌شود؟
طبق قانون با توجه به این که جرم عمدی یا غیر عمدی باشد، نحوه تبدیل آن به مجازات دیگر بر اساس میزان و مقدار حبس اصلی که در نظر گرفته شده متفاوت است.
الف) جرائم عمدی
۱. در جرائم عمدی که مجازات اصلی آن ها تا سه ماه حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین اجباری است.
۲. در جرائم عمدی که مجازات اصلی آن ها ۹۱ روز تا شش ماه حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین در صورت نبود موانع مندرج در قانون، اجباری است.
۳. در جرائم عمدی که مجازات اصلی آن ها شش ماه تا یک سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین در صورت نبود موانع مندرج در قانون، اختیاری است.
منظور از موانع تعیین مجازات دیگری به جای حبس در بند‌های ۲ و ۳ عبارت است از :
- داشتن بیش از یک مورد سابقه محکومیت قطعی به حبس تا شش ماه
- جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال
- شلاق تعزیری
- یک مورد سابقه محکومیت قطعی به حبس بیش از شش ماه
- حد یا قصاص
- پرداخت بیش از یک پنجم دیه به لحاظ ارتکاب جرم عمدی و سپری نشدن پنج سال از اجرای این مجازات ها است.
۴. در جرائم عمدی که مجازات اصلی آن ها بیش از یک سال حبس است، در صورتی که دادگاه حبس را به کمتر از یک سال تخفیف دهد، دیگر تبدیل حبس به مجازات جایگزین ممنوع است. ولی اگر مجازات مذکور را تخفیف ندهد امکان تبدیل به مجازات دیگری وجود دارد. شایان ذکر است که در صورتی که شخصی مرتکب چندین جرم عمدی با مجازات بیش از شش ماه حبس شود، تبدیل حبس به مجازات جایگزین ممنوع است.
ب) در جرائم غیر عمد
۱. در جرائم غیر عمد که مجازات اصلی آن ها کمتر از دو سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین الزامی است.
۲. در جرائم غیر عمد که مجازات اصلی آن ها بیش از دو سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین اختیاری است.
شایان ذکر است که قاضی در صورت صدور حکم به مجازات جایگزین حبس، میزان حبس اولیه را هم در حکم ذکر می‌کند تا اگر اجرای مجازات جایگزین امکان پذیر نشود یا محکوم علیه از دستور‌های دادگاه تبعیت نکند، مجازات اصلی (حبس) اجرا شود.
میلاد
۲۵ آبان ۱۳۹۸ در ۱۲:۲۷ ب٫ظ
ممنون سپاس