شهر ری ؛ تاریخ گردی در نزدیکی تهران

شهر های تاریخی و باستانی ایران که در استان تهران واقع شده اند کم نیستند و اگر بخواهیم سری به آن ها بزنیم شاید باورمان نشود که زیر گوش‌مان چه آثار تاریخی و باستانی ای قرار داشته و از آن بی خبریم. ری یکی از همین شهر هاست. در استان تهران است و پر از جاذبه‌ های تاریخی و طبیعی. سن و سال آن به دوره قبل از اسلام می‌رسد. اگر ساکن پایتخت باشید می‌توانید یک تور یک روزه برای خود ترتیب دهید و از دیدنی های شهر ری لذت ببرید. اگر هم ساکن نقطه دیگری از ایران هستید با خواندن این مقاله گردشگری می‌توانید مقصد خود را شهرری انتخاب کرده و به آن سفر کنید.

چرا شهر ری؟

حتی خیلی پیش از آنکه تهران، تهران بشود؛ شهر ری، وجود داشته و تقریباً یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است. هرچند  قدمت اصلی شهر ری مشخص نیست اما محققان در باستانی بودن آن یک نظر دارند و جوابشان «بله» است. جاذبه های تاریخی و جاذبه های طبیعی دارد و می‌تواند مقصد خوبی برای یک روز تعطیل شما باشد.

اگر از خیلی ها بپرسید شهر ری چه جاذبه دیدنی دارد؟ بیشتر اوقات به شما بقعه شاه عبد العظیم، بازار و درنهایت برج طغرل یا چشمه علی را پیشنهاد خواهند داد. اما کافی است تصمیم بگیرید و روزی مسافر ری شوید تا ببینید به هیچ عنوان دیدنی های ری، انگشت شمار نیستند. تاریخی کهن پشت آن‌ ها خوابیده و کلی نظر شما را راجع به این شهر تغییر خواهد داد. پس با مجله دلتا همراه شوید.

برج طغرل شهر ری

در منطقه ابن‌ بابویه شهر ری،‌ جایی سرسبز و دل نشین است. درختان بسیار و گل‌ های رنگارنگ دارد، یک بنای آجری ۹۰۰ ساله میان آن قد علم کرده که برج طغرل نامیده می شود، یادگار دوره سلجوقی و آرامگاه بنیان گذار این سلسله، «طغرل بیک سلجوقی» است. در شرق آرامگاه ابن بابویه ایستاده و تمام قد بازتابی از فرهنگ و تمدن سلجوقیان در ایران است. برجی است شبیه عقربه‌ های ساعت که می‌توانید از روی تابش آفتاب بر کنگره‌ های بنا، زمان روز را تشخیص دهید.

طراح آن مشخص نیست. کتیبه یا دست نوشته ای هم از او، و یا راجع به او در بنا قرار نگرفته است، اما با این حال برخی می‌گویند معمار این بنا «محمد امین معمارباشی» است. اینجا همچنین آرامگاه پدر تاریخ ایران و ادیب معاصر «محمد محیط طباطبایی» است. در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و از جاذبه های دیدنی شهر ری است.

آرامگاه ابن بابویه ری

ابن بابویه نیز یک آرامگاه است. شیخ صدوق، «ابوجعفر محمد‌‌ بن‌ علی‌ بن حسین» آنجا دفن شده است. مکانی است که در گورستان قدیمی پایتخت قرار گرفته. بنایی هشت ضلعی دارد با ایوانی با قوس بزرگ رومی. با آینه‌ کاری تزئین شده و یک کتیبه به خط نستعلیق از  آیات قرآن، در این آرامگاه وجود دارد. «میرزا عمو» از خوشنویسان نامی دوره سلطنت «ناصرالدین شاه» نویسنده آن است و مکان خوبی برای ثبت تصاویری از رقص آفتاب در یک مکان تاریخی است.

آتشکده بهرام

در ۱۲ کیلو متری جنوب‌ شرقی شهر ری وقتی به سمت ورامین می‌روی، آتشکده ای بر بلندای تپه‌ ای در روستای قلعه‌ نو قرار دارد.خیلی از گردشگران راجع به این آتشکده اطلاعاتی دارند و ممکن است در سفرتان تعدادی گردشگر خارجی را هم ببینید. این آتشکده به جای مانده از دوره ساسانی است و به غیر از بهرام، به آتشکده ری و چون روی دو پایه بزرگ بنا شده و از دور شبیه به میل است، به تپه‌ میل هم شهرت یافته است.

چشمه علی شهر ری

یکی از نقاط باستانی، دیدنی و تفریحی شهر ری چشمه‌ علی است عمری ۸ هزار ساله دارد. می‌گویند آبی پر از خاصیت دارد. از دل صخره‌ ای بزرگ می‌جوشد، به سوی جنوب جاری شده و سپس به جنوب‌ شرقی می‌رسد. جالب است به شما بگویم در قدیم بسیاری فرش‌ فروش‌ ها و اکثر تهرانی‌ ها، قالی ها و فرش های خود را به اینجا آورده و می‌شستند. چرا که معتقد بودن رنگ فرش در این آب جلا یافته و براق تر می‌شود!

باروی ری

باروی ری، بالای نقش بر جسته فتحعلی شاه واقع است، با قدمتی ۶۰۰۰ ساله و احتمال دارد متعلق به دوران ماد ها باشد. دیواری است که مشخص شده کاربرد تدافعی و نظامی داشته است و دور تا دور شهر را در دوران حکومت اشکانیان پوشانده بوده. امروزه فقط حدود ۳ کیلومتر از بقایای آن باقی است که قسمتی از آن بر صخره چشمه‌ علی امتداد یافته است.

نقش برجسته شهر ری

همان طور که گفته شد، شهر ری از آن شهر های باستانی و تاریخی استان تهران است. در همان نزدیکی چشمه علی در دامنه همین باروی ری، بقایای نقش برجسته تاریخی به چشم می‌خورد که فتحعلی‌ شاه را سوار بر اسب و در حال نیزه زدن به یک شیر به نمایش گذاشته و گویا به دستور «فتحعلی شاه قاجار» حجاری شده باشد.

بقعه جوانمرد قصاب

یکی از شخصیت های نیمه افسانه ای نامش را در تاریخ ایران حتماً شنیده‌اید «جوانمرد قصاب» است. بقعه‌ ای دارد در نزدیکی شهر ری که محله اطراف هم به همین نام معروف شده. مقبره «ابو العباس قصاب آملی» است که بین اهالی و مردمان زمانه اش به «ابو العباس قصاب جوانمرد» معروف شد. می‌گویند از هواخواهان علی ابن ابی طالب بوده و داستانی از او نقل می‌کنند که بین مردم شهر ری معروف است.

تالاب عشق آباد

شاید در تهران نتوانید مکانی مناسب برای پرنده نگری بهتر از تالاب عشق‌ آباد بیابید. این تالاب پدید آمده در شهر ری، یکی از بهترین مراکز برای پرنده‌ نگری است که نزدیک به ۱۴۰ گونه پرنده مختلف را در این تالاب شناسایی کرده‌اند. پوشش گیاهی آن نی است و می‌توانید عکس های جالبی از آنجا به ثبت برسانید.

حرم و بازار شاه عبد العظیم شهر ری

مدفن شاه‌ عبدالعظیم «عبدالعظیم حسنی» شهر ری، یکی از معروف‌ ترین زیارتگاه‌ های تهران به شمار می رود. مانند دیگر مکان های زیارتی، مجموعه ای دیدنی از حرم‌ها و گنبد ها، رواق ‌ها، ایوان ها، صحن‌ ها و مساجد متعدد است که معمولاً هر تهرانی یک با ر به آنجا سر زده است.

بازاری جذاب هم در شهر ری است که در شمال این حرم واقع شده و به نام بازار شاه عبد العظیم هم شناخته می‌شود. از دو راسته بازار که یک چهار سوق دارد، تشکیل و در دوره ای به دست امیر کبیر باز سازی شده است. می‌توانید در کنار زیارت خود، اجناس مختلف را به عنوان سوغاتی‌ های سفرتان برای نزدیکان بیاورید.

قلعه گبری

یکی دیگر از بناهای قدیمی شهر ری قلعه گبری نام دارد. در شهرک علایی و در محله‌ ای به همین نام قرار گرفته است. دو هزار سال سن دارد و قدمت آن به دوره ساسانیان می رسد.

متاسفانه برج و بارو های این قلعه در گذر زمانی طولانی فرسوده و تخریب شده است. امروز فقط، دیواره‌ های خشتی و گلی طولانی و مرتفعی از آن به جای مانده که می‌‎تواند برای تاریخ گردان بسیار دیدنی باشد.

دژ رشکان

بر بالای کوهی دژ رشکان را خواهید یافت که یکی از چهار قلعه محافظ ری بوده است. با ساختاری که متشکل از لاشه سنگ و ساروج است و به دوره اشکانیان تعلق دارد. در گذشته به فخر آباد نیز معروف بود. تعدادی کاخ و اسلحه خانه‌ نیز در آن وجود داشت که تا زمان قاجار نیز دیده می‌شد. اما امروز فقط بقایای آن روی کوهی استوار است. در دیوار های غربی این دژ سوراخ‌ هایی دیده می‌شود که مخصوص تیرو کمان بوده است.

ارگ سلجوقی

در مقابل دژ رشکان، ارگ سلجوقی که فقط  دیواره ضلع شمالی‌ اش دیده می‌شود، قرار دارد. تعدادی آثار سفالی از آنجا پیدا شده است که در موزه دوران اسلامی قرار گرفته اند. در فهرست آثار ملی ایران با توجه به ارزش تاریخی اش به ثبت رسیده و از آن با نام های دارالاماره یا سرای ایالت نیز در کتب تاریخی عصر سلجوقی نام برده‌ شده است.

برج نقاره خانه

برج نقاره‌ خانه که به برج یزید معروف است، در شمال شهرستان ری در غرب امین ‌آباد بنا شده و حدوداً هزار سال پیش به دستور «بزرگ امید» به عنوان محل دفنش ساخته شده است. درواقع این مکان را ساخت تا استخوان هایش را پس از مرگ در آنجا دفن کنند.

زندان هارون الرشید

از دوران آل ‌بویه نیز بنایی در شهر ری به جای مانده و زندان هارون الرشید است. اما خوب است بدانید اصلاً کاربری زندان نداشته و فقط به دلیل برخی افسانه ها به این نام معروف شده است.

برخی از کارشناسان دیگر نیز معتقدند این بنا که در دو طبقه ساخته شده، با ۱۰ متر ارتفاع، آتشکده‌ ای باستانی بوده و متعلق به دوره ساسانیان است.