استرداد دعوا ؛ و شرایط و آثار آن

استرداد دعوا در اصطلاح حقوقی به معنای پس گرفتن دعوا و شکایت است. گاهی مدعی به دلایلی منافع خود را در باز پس گرفتن شکایت می‌بیند و مایل نیست که دادگاه نسبت به موضوع، حکم صادر کند، این در شرایطی است که خوانده دعوا بی‌ تردید، متحمل هزینه هایی برای دفاع در مقابل ادعای خواهان شده است. به عنوان مثال در مواردی خواهان با توجه به جلسات دادرسی تشخیص می‌دهد که محکوم خواهد شد به همین دلیل به دادگاه اعلام می‎کند که از دادخواست خود منصرف شده است. دادگاه نیز بر حسب مورد با توجه به قوانین و مقررات نسبت به موضوع تصمیم خواهد گرفت. در مجله دلتا به بررسی شرایط و آثار استرداد دعوا پرداخته شده است.

چه شرایطی برای استرداد دعوا لازم است؟

انصراف از شکایت و پس گرفتن دعوا فقط از طرف شخصی که طبق قانون خواهان نامیده می‎شود پذیرفته خواهد شد. بنابراین علاوه بر خواهان اصلی، اشخاصی که خواهان دعوای متقابل و وارد ثالث نیز گفته می‎شوند، می‌توانند دعوای خود را مسترد کنند. اما در هیچ شرایطی خوانده نمی‌تواند دعوا را پس بدهد و به عبارتی مسترد کند. زیرا دادرسی با درخواست خواهان و با هدف گرفتن حکم دادگاه شروع شده است و خوانده نمی‌تواند پیش از کسب نتیجه به آن پایان دهد. وکیل در صورتی می‌تواند شکایت را مسترد کند که این اختیار توسط موکل به او داده شده و در وکالت نامه نیز تصریح شده باشد. لازم به ذکر است که اگر خواهان محجور باشد و شکایت توسط قیم به دادگاه ارائه شود و قیم بخواهد دعوا را مسترد کند باید با اجازه دادستان اقدام کند.(محجور در اصطلاح حقوقی به کسی گفته می‌شود که از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده است)

آثار استرداد دعوا

• قرار رد دعوا؛

در مواردی که خواهان در مرحله نخستین از شکایت خود منصرف شود، دادگاه این قرار را صادر می‌کند. در صورتی که قرار رد دعوا صادر شود، خواهان می‌تواند دوباره همان دادخواست را اقامه کند اما باید دادخواست جداگانه ‌ای تنظیم و به دادگاه ارائه دهد. اثر استرداد دعوا و قرار رد دعوا قهقرایی است. به این معنا که طرف های پرونده در موقعیتی که پیش از اقامه دادخواست داشته ‌اند قرار می‌گیرند.
در صورت تعدد خواندگان در دعاوی قابل تجزیه، ممکن است نسبت به برخی از آنها مسترد شود، در این صورت اگر پس از ختم مذاکرات طرف های پرونده باشد، فقط رضایت خوانده یا خواندگانی لازم است که دادخواست نسبت به آنها مسترد گردیده است و قرار رد دعوا فقط نسبت به آنها صادر می‌گردد. در دعاوی غیر قابل تجزیه ، استرداد دعوا نسبت به بعضی خواندگان اصولا نباید شنیده شود.

• قرار سقوط دعوا؛

این قرار زمانی صادر می‌شود که پس از اتمام مذاکرات، خواهان از شکایت خود به طور کلی منصرف می‌شود، در این شرایط مدعی دیگر نمی‌تواند مجدداً شکایت خود را مطرح کند زیرا موضوع مختومه می‌شود.

• مرور زمان؛

در مواردی که به موجب مرور زمان که در واقع سپری شدن مدت زمانی است که وضعیت حقوقی جدید و مخصوصی را برای فرد ایجاد کرده ، این وضعیت و مرور زمان که به دلیل دادخواست قطع شده است با استرداد دعوا، قطع مرور زمان منتفی می‌شود.
• در برخی دعاوی که طرح آن باید در مدت محدودی انجام گیرد، استرداد دادخواست در حکم استرداد دعوا است یعنی وقتی که خواهان دادخواست خود را مسترد می‌کند، منجر به سقوط دعوا می‌شود. به طور مثال در مواردی که شخص به حصر وراثت اعتراض می‌کند که دیگر تجدید دادخواست ممکن نخواهد بود.