کولوسئوم رم ؛ قتلگاه گلادیاتور

بی‌شک کولوسئوم (Colosseum) در شهر رم که تاریخ بنای آن به قرن اول میلادی می‌رسد از لحاظ معماری نقطه‌ عطفی در تاریخ امپراطوری روم در کشور ایتالیا محسوب می‌شود. جایی که بیشتر مردم از تمام نقاط رم یا تمام ایتالیا و یا حتی کل جهان می‌آمدند تا شاهد نبرد دو گلادیاتور پرقدرت با یکدیگر یا با حیوانات درنده و یا برده‌ ها با یکدیگر در این آمفی تئاتر باشند. با مجله دلتا همراه شوید تا ببینید این قتلگاه چگونه به یک منطقه گردشگری تبدیل شده است.

زمان ساخت آمفی‌تئاتر کولوسئوم به دوره‌ی امپراطوری وسپاسیان (Vespasian) باز می‌گردد که در زمان «تیتوس» ۸۰ سال بعد از میلاد بنای آن نهاده شد و در نهایت توسط برادرش «دومیتیان» به پایان رسید. وحشتناک‌ترین مکان دوره قرون وسطی. در جشنواره‌ گشایش این آمفی‌تئاتر عظیم که ۱۰۰ روز به طول انجامید، بیش از ۵۰۰۰ حیوان وحشی کشته شدند. یکی از آمار‌‎های کشته‌ شدگان کلوسئوم مربوط به فستیوالی است که در سال ۲۴۰ بعد از میلاد برگزار شد. برای این جشن تعداد کشته‌شدگان به این شرح آمده است: ۲۰۰۰ گلادیاتور ، ۷۰ قلاده شیر، ۴۰ اسب وحشی، ۳۰ فیل، ۳۰ قلاده یوزپلنگ، ۲۰ الاغ وحشی، ۱۹ زرافه، ۱۰ گوزن شمالی، ۱۰ کفتار، ۱۰ ببر، ۱ اسب آبی و ۱ کرگدن!

کولوسئوم جاذبه گردشگری

شاید کولوسئوم خاطره خوبی از خود بین مردم به جای نگذاشته باشد، اما امروز به عنوان یک جاذبه بی نظیر گردشگری در رم شناخته می‌شود. همچنین بارها و بارها در بیشتر فیلم های تاریخی از جمله فیلم مشهور گلادیاتور این مکان را دیده اید. اما فکرش را بکنید که شما می‌توانید با سفر به این منطقه و رفتن به این آمفی تئاتر با شکوه از تمام زیر و بم این مکان دیدن کنید. همچنین  زمانی را تصور کنید که دو گلادیاتور در طبقه زیرین ایستاده اند تا پس از باز شدن درِ آهنین، با کشتن یکدیگر شادی را برای تماشاگران به ارمغان بیاورند.

تاریخچه

حتمالاً نام کولوسئوم از مجسمه‌ی عظیم و باشکوه کلسئوس نرویوس (Colossus Neronis) که در نزدیکی استادیوم قرار داشته گرفته شده، اما غیر از آن با نام آمفی‌تئاتر فلاوین یا فلاویوس نیز مشهور بوده است. در آن زمان کولوسئوم، مهم‌ترین بخش از مسیر مسافران بین سنت پیترز (St. Peter’s) تا لاتران (Lateran) قرار گرفته و یک منطقه حومه شهری در این بخش ایجاد کرده بود. کولوسئوم برای جنگ‌های گلادیاتور‌ها، شکار حیوانات، بازآفرینی جنگ‌ های معروف و درام‌ هایی بر پایه‌ی اسطوره‌های قدیمی‌ استفاده می‌شد و مایه‌ نشاط تماشاچی‌ ها، امپراطور و اشرفیان می‌شده است. از نکات قابل توجه این آمفی‌تئاتر باستانی این است که تمام افراد رومی می‌توانستند به‌ صورت رایگان برای تماشای برنامه‌ ها به اینجا بیایند، همچنین در زمان اجرای برنامه به تماشاچی‌ ها غذا و خوراکی داده می‌شد.

بر اساس نوشته‌های تئودورت، یک اسقف و تاریخ‌نگارِ کلیسا، جنگ‌ بین دو گلادیاتور در سال ۴۰۷ توسط امپراطوری مسیحی به نام هونوریوس (Honorius) غیر قانونی و جنگ با حیوانات وحشی نیز در سال ۵۲۳ غدغن اعلام شد و این پهنه دیگر مورد استفاده قرار نگرفت. او جنگ‌های خونین گلادیاتورها را به خاطر یک راهب به نام تلماخوس (Telmachus) قدغن کرد که تنها شهید کولوسئوم است که شواهدی در مورد کشته شدن وی در این مکان وجود دارد.

سرنوشت کولوسئوم

این آمفی‌تئاتر بارها توسط آتش و زلزله تخریب شده است و به طور مداوم تا پایان قرن پنجم ترمیم می‌شد؛ اما برای مدت کوتاهی در سال ۵۲۳ پس از بسته شدن تعمیر نشد. در سال ۵۲۶ بربرین توتیلا (barbarian Totila) و ارتش وی به منظور دست‌یابی به مقادیر با ارزشی از برنز، بخش‌هایی از این مکان را تخریب کردند. پس از آن نیز رومی‌ ها از سنگ‌های آن برای ساخت خانه‌ هایشان استفاده کردند. در این برهه زمانی کولوسئوم برای محل دفن نیز استفاده می‌شده و مقبره‌ هایی در سه منطقه اطراف آمفی‌تئاتر یافت شده است: در بخش پی ساختمان در جوانب شمالی و شرقی در زمین‌ های خارجی در نزدیکی در خروجی امروزی.

در قرن سیزدهم کلوسئوم توسط خاندان فرانگیپانی (Frangipani) اشغال و حومه اطراف آن به یک منطقه سرسبز تبدیل شد. پس از آن کولوسئوم بازسازی شد و کاوش‌ های باستانی در آن به راه افتاد که این کار تا به امروز نیز ادامه دارد.

چارلز دیکنز در کلوسئوم

مسافرانی که در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ به این مکان آمده‌اند به‌شدت تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند. از میان این افراد می‌توان به چارلز دیکنز (Charles Dickens) اشاره کرد. او در سال ۱۸۴۶ می‌نویسد:

نمای کلوسئوم کاملاً با تراورتن ساخته شده و بعضی از طاق‌ های آن با مجسمه پر شده‌اند. ۸۰ ورودی در آن وجود دارد که ۲ تا از آن‌ ها مخصوص امپراطور و هیئت همراه آن است. درون آن با آجر، توفا و مرمر ساخته شده است که مقدار کمی از این مرمرها امروزه باقی مانده‌ است. بخش مرکزی که به آن میدان می‌گویند توسط چوب و کانواس برای ضد آب شدن پوشیده شده و بر روی این‌ ها یک لایه از ماسه برای جذب خون کشیده شده است. کف این میدان منتهی به مکانی می‌شود که یک گلادیاتور و حیوانی برای نبرد منتظر بوده‌اند.

این آمفی‌تئاتر توسط دیواری ۵ متری پوشیده شده که برای محافظت از تماشاچیان در مقابله حمله‌ حیوانات وحشی بوده همچنین در بالای دیوار لژ سلطنتی قرار دارد که محل نشستن امپراطور و مهمانان ویژه او بوده است. در نزدیکی محل نشیمن امپراطور صلیبی برای یادبود مسیحیانی که گمان می‌رود در اینجا به شهادت رسیده‌اند نصب شده و در بالای این بخش، صندلی تماشاچیان قرار دارد که به سه ردیف تقسیم شده است، پایین ترین بخش برای شوالیه‌ ها، بخش میانی برای شهروندان متمول و بخش بالایی برای عامه مردم. به طور کلی کولوسئوم می‌توانست ۴۵۰۰۰ نفر گنجایش داشته باشد. مجسمه غول‌پیکر نرو بین کلوسئوم و معدن کناری آن که مربوط به ونوس و روم است مشاهده می‌شود.