نکات مهم راجع به انحصار وراثت

ارث از جمله مسائل حقوقی است که انسان ها ممکن است در طول زندگی با آن مواجه شوند. بنابراین هرگاه شخصی از دنیا می‎رود باید تکلیف دارایی وی، میزان حقوق و ارث بردن وراث و حتی چگونگی اجرای وصیت نامه مشخص شود. به گزارش مجله دلتا یکی از موارد مهم در رابطه با مقوله ارث، صدور گواهی انحصار وراثت است. که در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است.

برای صدور گواهی انحصار وراثت به کجا باید مراجعه کرد؟

دادگاهی که آخرین محل سکونت متوفی در آنجا قرار داشته است مرجع صلاحیت دار برای رسیدگی به دعاوی مربوط به ترکه و اموال باقی مانده از متوفی است، البته امروزه شورای حل اختلاف این وظیفه را بر عهده دارد. در صورتی که آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در آن حوزه بوده است. به طور مثال اگر شخصی در طول  حیات خود در شهرهای مختلف زندگی کرده باشد و آخرین محل سکونت وی شیراز باشد، بعد از فوت، دادگاه شیراز صلاحیت رسیدگی به دعوای ارث و صدور گواهی انحصار وراثت را خواهد داشت هر چند که شخص در شهر دیگری فوت کرده یا اموال وی در استان دیگری باشد.

چه اشخاصی می‎توانند تقاضای انحصار وراثت کنند؟

وارثان شخص فوت شده و سایر اشخاص ذینفع می‎توانند از دادگاه صدور این گواهی را درخواست کنند. در صورتیکه وراث یا اشخاص ذینفع متعدد باشند اقدام یک نفر از آنها برای تقاضا کفایت می‎کند و نیاز نیست همه آنها اقدام کنند.

مدارک لازم برای تقاضای گواهی انحصار وراثت

1. ابطال شناسنامه و گواهی فوت متوفی با تایید پزشک مربوطه، توسط اداره ثبت احوال، انجام می‎شود.
2. استشهادیه محضری؛ اسامی تمام وراث باید در فرم مخصوصی که دادگاه در اختیار متقاضیان قرار می‎دهد نوشته و توسط دو نفر از اشخاصی که وارثان متوفی را می‎شناسند امضا شود و امضای این افراد نیز می‎بایست توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تایید و گواهی مربوطه به دادگاه ارائه شود.
3. رسید گواهی مالیاتی (مالیات بر ارث)؛ ورثه باید پس از فوت متوفی، لیست کلیه اموال و دارایی های وی را به اداره دارایی حوزه محل سکونت او ارائه و رسید آن را دریافت کنند.
4. کپی مصدق شناسنامه وراث؛ متقاضی انحصار وراثت می‎بایست علاوه بر شناسنامه خود، کپی مصدق شناسنامه وراث دیگر را نیز تهیه و به دادگاه تقدیم کند.
5. وصیتنامه؛ البته در مواردی که وجود داشته باشد.
6. دادخواست

نکات مهم در تصدیق انحصار وراثت

• به درخواست ورثه، دادگاه سهم هر یک از آن ها را معین می‎کند.
• در صورتی که در زمان فوت نطفه ای منعقد شده باشد، جنین نیز جزو وراث محسوب می‎شود و باید در دادخواست قید شود.
• در مواردی که برای محجور، قیم معین نشده است، دادستان این حق را دارد که به نام محجور به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض کند. (محجور در اصطلاح حقوقی به کسی گفته می‌شود که از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده‌است.)
• در صورتی که بها و ارزش اموال باقی مانده از متوفی بیشتر از ۲۰ میلیون ریال نباشد، دادگاه بدون انتشار آگهی، به دادخواست رسیدگی  و درخواست صدور گواهی حصر وراثت را بر حسب دلایل، قبول یا رد می‎کند.
• رای دادگاه مبنی بر تصدیق انحصار وراثت قابل تجدیدنظر و فرجام است.
• کلیه اموال متوفی به نرخ روز توسط ماموران تشخیص مالیات قیمت گذاری  و همچنین کلیه بدهی ها مانند وام ها، مهریه و غیره از آن کسر می‎شوند. پس از آن با توجه به سهم الارث هر یک از وراث مالیات بر ارث محاسبه خواهد شد.