رد دادرسی چیست ؛ در چه مواردی می‎توان به آن استناد کرد؟

قانونگذار برای احقاق حقوق مردم و عادلانه بودن رسیدگی به دعاوی و شکایت شاکیان، قوانین و مقرراتی تعیین کرده است که از جمله آن می‎توان به موارد رد دادرسی اشاره کرد. به گزارش مجله دلتا طبق قانون در نظام حقوقی تدابیری اندیشیده و برای اینکه پرونده روند متناسب با قانون را طی کند رعایت نکاتی از جانب مقامات قضایی الزامی شده است. این الزام ها و سخت‎گیری ‎ها به این دلیل است که  طی بررسی پرونده قاضی تحت تاثیر روابط خویشاوندی و یا اغراض و منافع شخصی قرار نگیرد و نیز درگیر مسائل احساسی و عاطفی نگردد و اقدام به صدور رای نکند و در کمال بی‌طرفی رسیدگی کند.

رد دادرسی به چه معناست؟

قانونگذار به منظور حفاظت از شخص قاضی و اینکه قاضی در معرض اشتباه قرار نگیرد موارد رد دادرسی را الزامی کرده است.  دادستان در موارد رد مکلف است از رسیدگی خودداری کند. در صورتی که در پرونده‎ای موارد قانونی رد دادرسی وجود داشته باشد و قاضی بدون توجه به این موارد به دعوا رسیدگی کند، در این صورت متهم می‌تواند به دادگاهی که دادستان در نزد آن ماموریت دارد شکایت کند.

موارد قرار رد دادرسی در قانون

بر طبق قانون، دادرس در موارد زیر باید از رسیدگی امتناع کرده و افرادی که در پرونده ذی‎نفع هستند نیز می‎توانند تقاضای رد دادرسی را اعلام کنند.
‌الف – خویشاوندی نسبی یا سببی بین دادرس با یکی از اصحاب دعوا وجود داشته باشد.
ب – دادرس قیم یکی از طرف‎های دعوا باشد و یا یکی از افراد دعوا مباشر یا متکفل امور دادرس یا همسر او باشد.
ج – دادرس یا همسر یا فرزند او، وارث یکی از اصحاب دعوا باشد.
‌د – دادرس سابقاً در دعوای اقامه شده به عنوان دادرس یا داور یا کارشناس یا شاهد اظهارنظر کرده باشد.
ه- بین دادرس و یکی از طرف‎ها و یا همسر یا فرزند او دعوای حقوقی یا کیفری مطرح باشد و یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال نگذشته باشد.
‌و – دادرس یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروح باشند.

نحوه درخواست قرار رد دادرسی

طبق قانون، دادرس پس از صدور قرار امتناع از رسیدگی که دلایل نیز در آن ذکر شده است، رسیدگی به پرونده را به دادرس یا دادرسان دیگر دادگاه‌ محول می‎کند. قرار ایراد رد دادرسی  باید تا قبل از صدور رأی به‌ عمل آید. در صورتیکه دادرس ایراد رد را قبول نکند، باید ظرف سه روز قرار رد ایراد را صادر کند و به رسیدگی ادامه دهد. قرار مذکور ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در دادگاه صالح به رسیدگی می‎باشد. به این اعتراض خارج از نوبت رسیدگی می‎شود. نکته‎ای که در قانون ذکر شده، بیان می‎کند شاکی، مدعی خصوصی یا متهم نیز می‎توانند دادستان یا بازپرس را رد و مراتب را به صورت کتبی به او اعلام کنند. در صورت قبول ایراد، دادستان یا بازپرس از رسیدگی و مداخله در موضوع امتناع می‎کند و رسیدگی حسب مورد، به جانشین دادستان یا بازپرس دیگر محول می‎شود و در غیر این‌صورت، باید قرار رد ایراد صادر و به مدعی رد، ابلاغ شود. مدعی رد دادرسی می‎تواند در مهلتی که برای اعتراض به سایر قرارها مقرر شده است، به دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم اعتراض کند. رأی دادگاه در این مورد قطعی است.