اعتراض به رأی دادگاه تجدید نظر

طبق قانون، هیچ مقام رسمی یا سازمان یا اداره دولتی نمی‌تواند رای قطعی دادگاه را تغییر دهد یا از اجرای آن جلوگیری و به عبارتی درخواست تجدید نظر کند، مگر دادگاهی که حکم صادر کرده است یا مرجع بالاتر و آن هم در مواردی که قانون معین کرده باشد. در مجله دلتا به اختصار به نحوه تجدیدنظرخواهی از احکام دادگاه‌ها می‌پردازیم.

دادگاه عمومی و انقلاب

آرای دادگاه های عمومی و انقلاب در موارد زیر قابل تجدید نظر است

۱. جرائمی که مجازات آن اعدام است.
۲. ضبط اموال بیش از یک میلیون ریال
۳. مصادره اموال
۴. جرائمی که مجازات قانونی آن‌ها بیش از یک پنجم دیه کامل است.
۵. جرائمی که حداکثر مجازات قانونی آن‌ها بیش از سه ماه حبس یا شلاق و جزای نقدی بیش از ۵۰٫۰۰۰ تومان باشد.
۶. محکومیت به انفصال از خدمت

دادگاه کیفری استان

کلیه آرای صادره از دادگاه کیفری استان چه با شدیدترین و چه با کمترین مجازات قابل تجدیدنظر است. از این ‎رو آرای این دادگاه در مورد جرائمی که مجازات آن اعدام، حبس ابد، قصاص و … باشد، قابل تجدیدنظر است.
مرجع تجدید نظر از آرای دادگاه‌های مذکور عبارتست از:
در مورد دادگاه‌های عمومی و انقلاب جرائمی که مجازات قانونی آنها اعدام، حبس بیش از ده سال و مصادره اموال باشد دیوان عالی کشور است. در سایر موارد دادگاه تجدید نظر استانی است که دادگاه صادرکننده رأی در آن حوزه قرار گرفته است.
اما در مورد دادگاه کیفری استان کلیه آرای این دادگاه در دیوان عالی کشور قابل تجدیدنظر است.
• آیا آرای دادگاه مذکور فقط در خصوص محکومیت متهم قابل تجدیدنظر است یا در خصوص آرای تبرئه هم می‎توان تجدیدنظر خواست؟ 
در پاسخ به این سوال می‎توان گفت فرقی نمی‎کند چه در مورد محکومیت و چه درباره برائت از سوی شاکی خصوصی متهم و دادستان قابل تجدیدنظر است.
توجه: گاهی اوقات پرونده کیفری علاوه بر جنبه جزایی، جنبه مدنی هم دارد. فرض کنیم در یک حادثه رانندگی علاوه بر وارد آمدن صدمه به شاکی، به اتومبیل او نیز خسارت وارد می‎شود. در اینصورت این پرونده هم دارای جنبه کیفری و هم جنبه مدنی است. حال اگر رأی دادگاه کیفری راجع به جنبه کیفری و دعوای ضرر و زیان توأمان صادر شود و جنبه مدنی یا کیفری آن قابل تجدیدنظر باشد جنبه دیگر رأی که به طور مستقل قابل تجدیدنظر نبوده به تبع جنبه‎ای که قابل تجدیدنظر است قابل تجدیدنظر خواهد بود.

نکات مهم برای درخواست تجدید نظر

۱. مهلت درخواست تجدیدنظر از آرای دادگاه‎های کیفری برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ رای تعیین شده است و درصورتی که رأی دادگاه غیابی باشد، از تاریخ اطلاع محکوم از مفاد رأی مذکور، متقاضی ده روز فرصت دارد تا در دادگاه تجدیدنظر به رأی اعتراض کند.
۲. علاوه بر شاکی و متهم، وکلا و نمایندگان قانونی آنان نیز حق درخواست تجدیدنظر از دادگاه کیفری را دارند.

دلایل درخواست تجدید نظر

درخواست تجدیدنظر ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر باشد:
۱. ادعای عدم اعتبار مدارک استنادی دادگاه
۲. ادعای قانونی نبودن شرایط شهادت شاهدان و یا دروغ بودن شهادت آن‌ها
۳. ادعای مخالف بودن رأی با قانون
۴. ادعای عدم توجه به دلایل از سوی دادگاه
۵. ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادرکننده رأی
۶. اگر شاکی نسبت به رأی اعتراض داشته باشد باید با درخواست کتبی و ابطال تمبر این درخواست را به دفتر دادگاه صادرکننده رأی یا دفتر دادگاه تجدیدنظر تقدیم کند.
۷. متهم برای تجدیدنظرخواهی نیاز به ابطال رأی ندارد. (چه برای محکومیت کیفری خود و چه برای ضرر و زیان ناشی از جرم)
۸. اگر متهم در بازداشت باشد باید درخواست تجدیدنظر خود را به دفتر بازداشتگاهی که در آنجا بازداشت است تسلیم کند.
۹. اگر درخواست تجدیدنظر متقاضی ناقص باشد مدیر دفتر دادگاه نقایص را به درخواست‎کننده اعلام می‎کند تا ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ؛ این نقایص را برطرف کند.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با اموری که دادگاه خانواده آن را بررسی می‌کند “دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به چه اموری را دارد؟” را مطالعه کنید.